– Patrzymy na zachodzące zmiany z pokorą. Polacy coraz częściej odrzucają porządek nadprzyrodzony w swoim życiu, zamykają się wyraźnie w sferze doczesności, w życiu pozbawionym duchowych wartości – tak wyraźny spadek praktyk religijnych Polaków komentuje ks. Wojciech Sadłoń, dyrektor Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK).

W czwartek instytut zaprezentował najnowszy raport dotyczący praktyk religijnych. Wynika z niego, że w 2016 r. na niedzielne liturgie przychodziło 36,7 proc. wiernych. W stosunku do roku 2015 tzw. wskaźnik dominicantes obniżył się o 3,1 pkt. proc. I choć rok do roku spadki nie są duże, to jednak w dłuższej perspektywie odpływ wiernych jest zauważalny i niepokojący. Między 1980 a 1990 r. na niedzielne liturgie przychodziło około połowy zobowiązanych, w roku 2011 już tylko 40 proc., a w 2013 po raz pierwszy odsetek ten spadł poniżej 40 proc. (39,1 proc.).

Badania pokazują, że od kilku lat mniej więcej na tym samym poziomie utrzymuje się wskaźnik communicantes (odsetek obecnych na niedzielnej mszy, którzy przystąpili do komunii). W roku 2016 wynosił on 16 proc. (1 pkt. proc. mniej niż w 2015 r.).

W 2016 r. zwiększyła się liczba udzielanych chrztów (było ich ponad 374 tys. – ok. 5,1 tys. więcej niż w 2015 r.) i małżeństw sakramentalnych (ponad 136 tys. – 2 tys. więcej niż rok wcześniej). O ponad 14 tys. więcej dzieci po raz pierwszy przystąpiło do komunii (284 tys.). Spadła jednak liczba młodych, którzy przyjęli sakrament bierzmowania. W 2016 r. udzielono go prawie 299 tys. osób – to o 5 tys. mniej niż w roku 2015.

– Niewykluczone, że ten spadek bierzmowanych to kwestia demografii – mówi „Rzeczpospolitej" abp Wiktor Skworc, przewodniczącego Komisji Duszpasterstwa KEP. – Po za tym bardzo nam zależy na tym, by młodzi ludzie przystępowali do tego sakramentu świadomie, a nie z automatu – dodaje.

Metropolita katowicki podkreśla jednak, że biskupi zdają sobie sprawę z kryzysu wiary wśród Polaków. – Właśnie ruszył nowy program duszpasterski, którego celem ma być ponowne odkrycie przez wiernych Osoby Ducha Świętego, bo widzimy, że wielu ochrzczonym brakuje głębszej świadomości sakramentu bierzmowania i obowiązku dawania chrześcijańskiego świadectwa – tłumaczy. – Musimy obudzić tę świadomość – mówi i dodaje, że wymaga to zaangażowania od biskupów, kurii, księży, zakonów, wspólnot parafialnych. – Tylko pełne zaangażowanie tych gremiów i osób może przynieść owoce – stwierdza.

Zdaniem hierarchy do pobudzenia świadomości religijnej Polaków może się przyczynić także ustawowe ograniczenie handlu w niedzielę. – Nie idzie o to, by kościoły wypełniły się natychmiast po wprowadzeniu tych ograniczeń, ale mam nadzieję, że u wielu osób będzie się to wiązało z jakąś refleksją dotyczącą dnia świętego i coś się w nich obudzi – konkluduje.