Nowe regulacje dot. pożyczek konsumenckich

Na całkowity koszt kredytu konsumenckiego składają się odsetki, których maksymalna wielkość wynosi dwukrotność stopy referencyjnej NBP powiększonej o 3,5 proc. (obecnie jest to 10 proc.) oraz pozaodsetkowe koszty kredytu. Dla dotychczas zawieranych pożyczek ich wartość nie była ograniczona, mogły więc wielokrotnie przewyższać naliczane odsetki.

Jutro, 11 marca wchodzą w życie przepisy ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, które wprowadzają istotne regulacje w tym zakresie, m.in. do ustawy o kredycie konsumenckim. Dla konsumentów, którzy zawrą umowę po tej dacie, maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu będzie równała się sumie 25 proc. całkowitej kwoty kredytu i 30 proc. kwoty zmiennej, uzależnionej od okresu, na jaki zaciągnięta zostanie pożyczka. Ponadto, wszystkie pozaodsetkowe opłaty nie mogą przekroczyć 100 proc. całkowitej kwoty kredytu.

Nowe przepisy nakładają także na przedsiębiorców obowiązek zwrotu konsumentowi wszelkich opłat w przypadku niewypłacenia kredytu - również w przypadku, gdy umowa kredytu nie została zawarta.

Monitoring UOKiK

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stale monitoruje rynek kredytów konsumenckich. W ubiegłym roku Urząd wydał 34 decyzje dotyczące naruszenia zbiorowych interesów konsumentów przez firmy pożyczkowe. Uczestniczył też w pracach nad nowymi przepisami i inicjował wiele zmian, które przyczyniły się do zwiększenia poziomu ochrony konsumentów.

Z doświadczenia Urzędu wynika, że przedsiębiorcy nie zawsze przestrzegają praw swoich klientów. Problemy dotyczą najczęściej wygórowanych opłat, które znacznie podnoszą koszty kredytu, jak i niewywiązywania się przedsiębiorców z obowiązków informacyjnych wobec konsumentów.

Opłaty i odsetki

Przykładem interwencji UOKiK w sprawie wygórowanych opłat za czynności windykacyjne może być niedawna decyzja, w której Urząd zakazał jednemu z przedsiębiorców posługiwania się w umowach postanowieniami, które uprawniały go do pobierania opłat nieodpowiadających rzeczywistym kosztom tych działań: Drugie wezwanie (...) 50 zł Trzecie wezwanie (...) 80 zł. Zdaniem UOKiK, opłaty za takie monity powinny odpowiadać kosztom rzeczywiście ponoszonym przez przedsiębiorcę - kosztom korespondencji przesyłanej pocztą tradycyjną czy monitu telefonicznego wg. stawek operatorów.

Urząd kwestionował też wzorce umowne, które dawały pożyczkodawcom możliwość pobierania wygórowanych opłat za zwłokę (np. w wysokości 20 zł za każdy dzień opóźnienia).

UOKiK podejmował również działania wobec nieuczciwych przedsiębiorców, którzy, działając jako firmy pożyczkowe, w rzeczywistości nie udzielali kredytów konsumentom, a jedynie pobierali i zatrzymywali opłaty przygotowawcze lub za rozpatrzenie wniosku. Wysokość tych opłat także była kwestionowana w przypadku, gdy przekraczały rzeczywistą wartość świadczenia.

Umowa i obowiązki informacyjne

- Każdy pożyczkodawca ma obowiązek przekazywać konsumentom rzetelne, prawdziwe i pełne informacje m.in. o całkowitej kwocie do zapłaty, rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania (RRSO) i terminach spłaty - przypomina Urząd.

I dodaje, że w wydanych w ubiegłym roku decyzjach kwestionował również naruszanie tych obowiązków przez pożyczkodawców. W niektórych przypadkach nakładał na nich kary finansowe za naruszenia zbiorowych interesów konsumentów – jedna z nich wyniosła ponad 320 tys. zł.

Uwaga! Wzór formularza informacyjnego i sposób prawidłowego wyliczenia RRSO określony jest w ustawie o kredycie konsumenckim.