Co można zrobić, gdy podejrzewamy, że bank chce nas oszukać

Rz: Co można zrobić, gdy podejrzewamy, że bank chce nas oszukać?

Tomasz Konieczny:

Bardziej świadomy klient banku zwykle zauważa, że dane postanowienie umowy np. kredytu jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza jego interesy. Może się okazać, że ma do czynienia z klauzulą niedozwoloną, czyli postanowieniem, które jest nieważne. Łatwiej to będzie ustalić, jeżeli w rejestrze klauzul zakazanych prowadzonym przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) widnieje takie samo lub bardzo zbliżone postanowienie.

A jak znajdziemy w rejestrze klauzulę podobną do tej z naszej umowy?

To zależy od treści danego postanowienia, a także od tego, czy bank korzysta z danej klauzuli, np. przy okazji zmiany oprocentowania kredytu, stosując dowolnie własne tabele kursów walut, wysyłając odpłatne monity czy też domagając się dostarczenia operatu szacunkowego nieruchomości. Reakcją na takie działania banku mogą być reklamacja, wezwanie, a następnie pozew o zwrot nienależnie uiszczonych części rat odsetkowych. Można też odmówić uiszczenia opłat za monity czy dostarczenia na swój koszt operatu szacunkowego nieruchomości.

Jeżeli zbliżona klauzula jest już w rejestrze, można też zawiadomić UOKiK o stosowaniu praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów. Jeśli się to potwierdzi, to na przedsiębiorcę może zostać nałożona kara pieniężna w wysokości do 10 proc. ubiegłorocznego przychodu.

Czy niedozwolona klauzula ma przełożenie na całą umowę?

Nie wiąże ona konsumentów z mocy prawa. Strony są jednak związane innymi postanowieniami umowy, bez względu na to, czy zawarłyby ją bez danej klauzuli.

Co to oznacza?

Przykładowo, jeżeli dotyczy to klauzuli zmiennego oprocentowania opartej na uznaniowej decyzji zarządu banku, to związanie umową w pozostałym zakresie oznaczać będzie przyjęcie stałego oprocentowania z dnia zawarcia umowy. Mimo że kredyt miał mieć oprocentowanie zmienne.

Do tego, by miał takie oprocentowanie, zabraknie wówczas, i to z winy banku, wiążącego postanowienia dającego mu uprawnienie do dokonywania zmian oprocentowania w czasie trwania umowy.