Czym jest strefa zakazu lotów, której domaga się Ukraina?

Ukraina od kilku dni domaga się wprowadzenia przez NATO strefy zakazy lotów nad jej terytorium. Co taki krok oznacza w praktyce?

Publikacja: 06.03.2022 07:27

Francuski myśliwiec patroluje przestrzeń powietrzną nad Polską

Francuski myśliwiec patroluje przestrzeń powietrzną nad Polską

Foto: AFP

Stefa zakazu lotów (ang. no-fly zone - NFZ) jest częścią przestrzeni powietrznej, w której zakazuje się przebywania określonego rodzaju statków powietrznych. Strefę taką ustanawia się, co do zasady, w czasie konfliktu zbrojnego, aby przeciwdziałać operowaniu wrogiego lotnictwa w danym regionie.

Egzekwowanie zakazu przebywania określonego rodzaju statków powietrznych w strefie zakazu lotów należy do sił powietrznych państwa lub grupy państw, które ustanowiły taką strefę. W zależności od ustalonych reguł egzekwowanie takie może polegać na przeprowadzaniu uderzeń prewencyjnych, mających przeciwdziałać naruszaniu strefy zakazu lotów, używaniu siły wobec samolotów naruszających strefę zakazu lotów lub monitorowaniu przestrzegania reguł obowiązujących w strefie zakazu lotów bez użycia siły.

Strefy zakazu lotów ustanawia się czasem ze względów bezpieczeństwa, np. w związku z imprezami masowymi. Strefę zakazu lotów wprowadzono np. w 2012 roku nad Londynem, w związku z odbywającymi się tam igrzyskami olimpijskimi.

Po raz pierwszy strefę zakazu lotów wprowadziła w 1991 roku koalicja państw uczestniczących w operacji Pustynna Burza w części przestrzeni powietrznej Iraku, by - jak przekonywali członkowie koalicji - przeciwdziałać  atakom reżimu Saddama Husejna na Kurdów (na północy) i szyitów (na południu kraju). Decyzji o wprowadzeniu strefy zakazu lotów nad Irakiem nie autoryzowała ONZ, a ówczesny sekretarz generalny ONZ, Butrus Butrus Ghali, uznał wprowadzenie takiej strefy nad Irakiem za działanie nielegalne.

Czytaj więcej

Amerykańskie media: USA rozważają umowę, w ramach której Polska wyśle ​​na Ukrainę MiG-i-29 w zamian za amerykańskie F-16

W 1992 roku Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję zakazującą odbywania nieautoryzowanych lotów samolotów wojskowych w przestrzeni powietrznej nad Bośnią i Hercegowiną. Jednak dopiero rok później Rada Bezpieczeństwa, w kolejnej rezolucji, pozwoliła członkom ONZ na "podejmowanie wszelkich możliwych środków", by przeciwdziałać naruszaniu strefy zakazu lotów. Nad jej egzekwowaniem czuwało NATO.

NATO wyklucza możliwość wprowadzenia strefy zakazu lotów nad Ukrainą

17 marca 2011 roku Rada Bezpieczeństwa ONZ wprowadziła strefę zakazu lotów nad Libią, w której toczyła się wojna domowa. W tym wypadku również za egzekwowanie strefy zakazu lotów odpowiadało NATO - lotnictwo sojuszu włączyło się wówczas czynnie w konflikt w Libii, atakując z powietrza cele związane z reżimem Muammara Kaddafiego.

W 2018 i 2019 roku strefę zakazu lotów nad częścią Libii wprowadzała prowadząca ofensywę Libijska Armia Narodowa.

NATO wyklucza możliwość wprowadzenia strefy zakazu lotów nad Ukrainą ponieważ - jak podkreślił sekretarz generalny Sojuszu, Jens Stoltenberg - oznaczałoby to bezpośredni konflikt wojskowy z Rosją, która nad Ukrainą używa lotnictwa w czasie prowadzonych przez siebie działań wojennych.

Stefa zakazu lotów (ang. no-fly zone - NFZ) jest częścią przestrzeni powietrznej, w której zakazuje się przebywania określonego rodzaju statków powietrznych. Strefę taką ustanawia się, co do zasady, w czasie konfliktu zbrojnego, aby przeciwdziałać operowaniu wrogiego lotnictwa w danym regionie.

Egzekwowanie zakazu przebywania określonego rodzaju statków powietrznych w strefie zakazu lotów należy do sił powietrznych państwa lub grupy państw, które ustanowiły taką strefę. W zależności od ustalonych reguł egzekwowanie takie może polegać na przeprowadzaniu uderzeń prewencyjnych, mających przeciwdziałać naruszaniu strefy zakazu lotów, używaniu siły wobec samolotów naruszających strefę zakazu lotów lub monitorowaniu przestrzegania reguł obowiązujących w strefie zakazu lotów bez użycia siły.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konflikty zbrojne
Departament Stanu potwierdza. Rakiety dalekiego zasięgu na Ukrainie na polecenie Joe Bidena
Konflikty zbrojne
Komisja Europejska szykuje 14. pakiet sankcji. Kary dla przewoźników ropy i broni
Konflikty zbrojne
Prof. Andrzej Zybertowicz: Polska w Nuclear Sharing? W tym przypadku Rosja ma powody, żeby się niepokoić
Konflikty zbrojne
Ukraina zaatakowała Rosję rakietami dalekiego zasięgu. USA wysłały je "w tajemnicy"
Konflikty zbrojne
Łapówki i zdrada stanu w rosyjskim Ministerstwie Obrony. Zatrzymano zaufanego człowieka Szojgu