Interpretacje ogólne nie będą wydawane na wniosek

Obecnie minister finansów wydaje interpretacje ogólne z własnej inicjatywy. Dotychczas pojawiło się ich 27. Biorąc pod  uwagę, że przepis w obecnym brzmieniu obowiązuje już ponad cztery lata (od 1 lipca 2007), to niewiele. Ustawodawca postanowił więc przyznać podatnikom prawo wystąpienia z wnioskiem o wydanie takich interpretacji.

Z pytaniem może wystąpić prawie każdy

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 14a ordynacji podatkowej minister finansów będzie dokonywał interpretacji przepisów podatkowych z  urzędu lub na wniosek. Dodanie możliwości wydawania interpretacji ogólnych na wniosek bez wskazywania uprawnionych otwiera możliwość ich składania każdemu zainteresowanemu.

Wyjątkiem są tylko organy administracji publicznej. Ich wyłączenie wydaje się rozsądne, biorąc pod uwagę, że celem zmian było ułatwienie stosowania prawa przez podatników.

Szeroki zakres podmiotów uprawnionych do składania wniosków niekoniecznie musi jednak wiązać się z ogólną ich dostępnością. Warunki zawarte w dalszych przepisach w znacznym stopniu ograniczają bowiem możliwość skorzystania z tego prawa.

Wymagane elementy

Wniosek powinien przede wszystkim zawierać uzasadnienie konieczności wydania interpretacji. Trzeba więc wskazać dane zagadnienia i przepisy podatkowe, które wymagają wykładni w formie interpretacji ogólnej. O ile ten warunek wydaje się całkowicie uzasadniony, o tyle kolejny wzbudza już wiele kontrowersji.

40  zł

będzie wynosić opłata za wydanie interpretacji ogólnej

Mianowicie wnioskodawca ma obowiązek wskazać na niejednolite stosowanie przepisów prawa podatkowego w konkretnych decyzjach, postanowieniach i interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej. Muszą one dotyczyć takich samych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych oraz takich samych stanów prawnych.

Będzie to istotnie utrudnione. Co prawda jest możliwość weryfikacji interpretacji indywidualnych, ale już decyzje czy postanowienia wydawane przez fiskusa są dostępne tylko dla osoby, będącej stroną postępowania. Poza tym Ministerstwo Finansów rozumie nowe przepisy bardzo restrykcyjnie.

3 miesiące

trzeba będzie poczekać na interpretację ogólną

Wyjaśniło, że językowe brzmienie zaproponowanych regulacji wskazuje, że sformułowanie „w takich samych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszłych” należy utożsamiać z identycznością, tożsamością.

Celem wprowadzenia przepisów dotyczących interpretacji ogólnych wydawanych na wniosek jest bowiem ustalenie, czy zachodzi rozbieżność w stosowaniu przepisów prawa podatkowego, a jeśli tak, to usunięcie tej rozbieżności. Jej istnienie można stwierdzić wyłącznie w wypadku tożsamych sytuacji.

Jak znaleźć identyczne stany faktyczne

Problem w tym, że bardzo trudno wskazać identyczne zdarzenia. Praktycznie każde  będzie się w jakimś zakresie różnić, a to statusem podatnika, a to przedmiotem opodatkowania czy charakterem prowadzonej działalności gospodarczej. Stanowisko ministra finansów jest o tyle istotne, że to od tego organu zależy, czy złożony wniosek zostanie uznany za spełniający kryteria wskazane w przepisach, a tym samym czy zostanie rozpatrzony.

Ponadto interpretacja ogólna będzie wydana jedynie w sytuacji, gdy we wszystkich tych sprawach nie toczy się postępowanie podatkowe lub postępowanie kontrolne organu kontroli skarbowej albo na decyzję lub postanowienie tych organów nie został wniesiony środek odwoławczy.

Tak sformułowany przepis może w praktyce uniemożliwić skorzystanie z prawa do wystąpienia z wnioskiem. Po pierwsze, wnioskodawca może nie wiedzieć o toczących się sprawach w kraju. Po drugie, trudno co do zasady znaleźć przypadek, kiedy przepis jest inaczej rozumiany przez podatnika niż przez organy podatkowe i nie zostanie wszczęte postępowanie lub wniesione odwołanie przez podatnika niezgadzającego się z wykładnią zastosowaną przez organ.

Jeśli nie zostanie spełniony któryś ze wskazanych warunków, minister finansów wyda postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia. Tak samo postąpi, gdy istnieje już interpretacja ogólna, która reguluje zagadnienie będące przedmiotem wniosku.

Zgodnie z ogólną zasadą dwuinstancyjności, w myśl nowych przepisów, na postanowienie takie służy zażalenie. Rozpatrywane ono będzie również przez ministra finansów. Trudno więc liczyć, że instytucja zażalenia umożliwi zmianę nastawienia organu decyzyjnego do wniosku. Zmienić to może upoważnienie przez ministra finansów podległych mu organów do wydawania postanowień o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia w  pierwszej instancji. Przepisy dają bowiem taką możliwość.

Na koniec warto podkreślić, że opłata za wydanie interpretacji ogólnej jest taka sama jak w przypadku interpretacji indywidualnej. Wynosi więc 40 zł. Termin na udzielenie odpowiedzi jest również taki sam, czyli trzy miesiące.

Minister musi uwzględniać orzecznictwo

Minister finansów dąży do zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, dokonując w szczególności jego interpretacji, przy  uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Urszula Płusa-Szpadzik