Formalności załatwimy e-mailem

Tak wynika z projektu ustawy o podpisach elektronicznych, który przygotowało Ministerstwo Gospodarki.

[b]Projekt przewiduje kilka nowych form e-podpisu[/b]. Ma to dać urzędom i firmom większe możliwości wyboru. [b]Niektóre rodzaje podpisu zaawansowanego będą też dostępne dla osób prawnych. Dzięki temu podpis będzie związany z podmiotem, a nie z określoną osobą fizyczną.[/b]

Rozliczający się elektronicznie np. z ZUS lub fiskusem nie musieliby wtedy mieć kilku e-podpisów na wypadek choroby lub urlopu któregoś z uprawnionych pracowników. Będzie też elektroniczna pieczęć.

[srodtytul]Firmom łatwiej[/srodtytul]

Zwykły e-podpis pozostanie. Pojawią się też trzy rodzaje podpisu zaawansowanego, tak aby można było z niego korzystać, nie tylko mając kwalifikowany certyfikat i specjalne urządzenie, ale też jedynie odpowiednie oprogramowanie na komputerze. Ma on umożliwić np. wysyłanie faktur elektronicznych.

[srodtytul]Większy wybór[/srodtytul]

[b]Jednym z rodzajów e-podpisu zaawansowanego będzie podpis urzędowy weryfikowany urzędowym certyfikatem. Dane opatrzone nim będą równoważne pod względem skutków prawnych z dokumentem opatrzonym podpisem własnoręcznym. Wydawać go mogłyby np. miasta i gminy, a także banki.[/b]

Ten rodzaj e-podpisu ma szansę stać się częścią składową dokumentów identyfikacyjnych. Tak wynika z koncepcji European Citizenship Card. „Brak wykorzystania bezpiecznego urządzenia obniży wprawdzie wysoki poziom bezpieczeństwa, ale pozwoli wprowadzić nową, zgodną z dyrektywą 1999/93/WE, kategorię e-podpisu, którego składanie będzie możliwe za pomocą tańszych urządzeń” – tłumaczy resort gospodarki. Będą też uznawane certyfikaty z innych państw Unii Europejskiej.

Cel zmian to upowszechnienie stosowania e-podpisów i obniżenie ich cen. Dlatego będzie więcej możliwości wyboru niż dotychczas. Obecne regulacje dają bowiem wybór tylko między zwykłym e-podpisem a podpisem bezpiecznym. Zresztą wybór ten jest nierzadko pozorny, bo bez bezpiecznego e-podpisu niewiele można załatwić drogą elektroniczną, zwłaszcza w urzędach. Na przeszkodzie stoją bowiem przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.

Tomasz Rakoczy ze stowarzyszenia „Podpis elektroniczny – Mobile – Internet” podkreśla, że same zmiany w prawie nie wystarczą do upowszechnienia e-podpisu. – Teraz dla zwykłego obywatela, który korzystałby z niego tylko kilka razy w roku, jest to za duży i w sumie zbędny wydatek – tłumaczy. Z danych MG wynika, że aktywnych certyfikatów kwalifikowanych do składania bezpiecznego e-podpisu jest ok. 160 tys. Znacznie więcej jest certyfikatów niekwalifikowanych – przykładowo w kontaktach z ZUS wykorzystuje się ich 203 tys., a w systemie Narodowego Banku Polskiego – tylko 56 tys. Ponadto teraz bezpieczny e-podpis może złożyć jedynie osoba fizyczna.

[srodtytul]Trudna legislacja[/srodtytul]

Wacław Iszkowski, prezes Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji, chwali nowe rozwiązania dotyczące podpisu zaawansowanego. W ocenie całości projektu jest jednak ostrożny. – Jesteśmy dopiero na początku prac, nie wiadomo, jaki będzie ostateczny kształt projektu po zgłoszonych uwagach i po przejściu przez parlament – mówi. Podkreśla też, że w przyszłym roku Unia Europejska będzie się zajmowała nowymi regulacjami dotyczącymi e-podpisu. Polska powinna więc je uwzględnić.

Ministerstwo obiecuje również, że zmieni art. 63 § 3a k.p.a. przy okazji nowelizacji przepisów o informatyzacji urzędów (pisaliśmy o tym: „Kontakt z urzędem bez e-podpisu”, „Rz” z 15 października). A jest to jedno z głównych utrudnień w elektronicznych kontaktach z urzędami.

[b]Obecnie nie można wymóc na urzędnikach, aby pisma w postępowaniu administracyjnym były dostarczane e-mailem. Choć petent może o to poprosić, to decyzja (z reguły odmowna) należy do urzędników[/b]. To kolejna bariera – oprócz wymogu kwalifikowanego bezpiecznego e-podpisu – w upowszechnianiu elektronicznych kontaktów na linii urząd – obywatel.

Pozostanie oczywiście możliwość składania podpisu kwalifikowanego za pomocą specjalnego urządzenia i certyfikatu. „Tylko taki podpis cechować będzie uniwersalność zastosowania oraz moc prawna równa w każdym przypadku podpisom własnoręcznym” – podkreśla MG w uzasadnieniu projektu

[ramka][b]Komentuje Grzegorz Sibiga dr prawa, adiunkt w Polskiej Akademii Nauk[/b]

Prace legislacyjne nad ustawą o podpisach elektronicznych należy prowadzić równolegle do zmiany ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, przygotowanej w MSWiA. Są to powiązane ze sobą akty prawne i ich regulacje powinny być ze sobą zbieżne. W tej ustawie proponuje się wykorzystanie do składania e-podań – alternatywnie do bezpiecznego kwalifikowanego e-podpisu – zaufanego profilu na platformie ePUAP.