Nadal trudno załatwić w gminie sprawę przez Internet

Czego uczą się na szkoleniach pracownicy urzędów? Przede wszystkim wykorzystania podpisu elektronicznego, obsługi systemów elektronicznego obiegu dokumentów, sposobów zabezpieczania danych oraz pracy z wybranymi aplikacjami. O ile jednak wyszkolenie pracowników należy ocenić pozytywnie, o tyle, jak wynika z opublikowanego w kwietniu 2009 r. raportu Najwyższej Izby Kontroli, realizację założeń wynikających z programu informatyzacji państwa trzeba ocenić negatywnie.

Mimo istniejących założeń i projektów nadal wielu spraw urzędowych nie można załatwić w całości drogą elektroniczną. Portal Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (e-PUAP), który miał to zapewnić, oraz elektroniczna skrzynka podawcza zostały wprawdzie oddane do użytku, ale wciąż istnieją problemy z ich prawidłowym działaniem.

Nie ma możliwości złożenia podania pocztą elektroniczną przez platformę e-PUAP. Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła, że największe utrudnienia występowały podczas dodawania załączników do formularzy i ich elektronicznego podpisywania. Przyczyną było przede wszystkim niewywiązywanie się wykonawcy portalu z zobowiązań mimo kar nakładanych przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Zainteresowanie urzędów i samorządów uczestniczeniem w por-talu pozostaje wciąż niewielkie. Tylko 16 spośród 46 skontrolowanych złożyło wnioski o założenie konta w e-PUAP i uruchomienie tam elektronicznej skrzynki podawczej. Ponad połowa zaś stosowała własne lub regionalne rozwiązania podobne do portalu e-PUAP (e-Sopot, Wrota Małopolski, Wrota Podlasia), dzięki którym przyjmowane są w urzędach dokumenty przesłane w formie elektronicznej. W niektórych przypadkach dokumenty można przesyłać bezpośrednio do urzędu zwykłą pocztą elektroniczną. Nie gwarantuje ona jednak odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa.

Nieprawidłowości w świadczeniu usług drogą elektroniczną Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła w 27 spośród 30 skontrolowanych jednostek samorządu terytorialnego. Dotyczyły one przede wszystkim błędów w udostępnianiu obligatoryjnych informacji publicznych przez internetowe strony Biuletynu Informacji Publicznej. Główne niedociągnięcia polegały na niezamieszczaniu na BIP albo zamieszczaniu nieaktualnych lub niekompletnych informacji np. o organach i osobach sprawujących w nich funkcje, o kompetencjach tych organów, o sposobach przyjmowania i załatwiania spraw, stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich załatwienia lub rozstrzygania, a także dokumentacji przebiegu i efektów przeprowadzonych kontroli. Są to zatem informacje, które zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej powinny być obligatoryjnie w Biuletynie Informacji Publicznej publikowane i na bieżąco aktualizowane.

Strony internetowe Biuletynu Informacji Publicznej służą do zamieszczania podstawowych informacji dotyczących np. czasu pracy urzędu oraz sposobów załatwiania najbardziej typowych spraw wraz z wykazem niezbędnych do ich załatwienia dokumentów. Gminy udostępniają również niezbędne formularze, które po wypełnieniu i wydrukowaniu można przedłożyć w urzędzie.

Świadczenie usług drogą elektroniczną przez jednostki samorządu terytorialnego odpowiada poziomowi drugiemu w czterostopniowej skali modelu dojrzałości świadczenia usług drogą elektroniczną przyjętego przez Unię Europejską (eGovernment Indicators for Benchmarking eEurope). Oznacza to, że większość samorządów jest na poziomie wypełniania funkcji informacyjnej (komunikacja jednokierunkowa).

Wbrew planom nie zbudowano ogólnopolskiej sieci teleinformatycznej administracji publicznej (która miała służyć m.in. do przesyłania informacji tajnych), ograniczając się jedynie do modernizacji istniejącej infrastruktury w Warszawie. Podobnie jak w przypadku e-PUAP samorządy terytorialne zamiast z sieci STAP korzystają z innych rozwiązań zapewniających bezpieczną komunikację (Wrota Podlasia). Sprawnie działająca sieć STAP miała pomóc w obniżeniu kosztów przesyłu danych o ok. 231 mln zł rocznie.