Jan Szambelańczyk: Marzenie o odpolitycznieniu spółek z udziałem Skarbu Państwa

Koalicja 15 października zapowiadała odpolitycznienie władz spółek z udziałem Skarbu Państwa. Czy w pana opinii to się udaje?

Wiarygodna odpowiedź na to pytanie wymagałaby rzetelnych informacji. Po pierwsze, jakimi kompetencjami merytorycznymi legitymują się nominaci w stosunku do rzeczywistych potrzeb organu spółki. Po drugie zaś, jak rozumieć odpolitycznienie. Osoby, z którymi miałem osobisty kontakt, czy to z rad nadzorczych, czy zarządów spółek z udziałem Skarbu Państwa, legitymują się niezbędnymi kompetencjami. Mówię o przedsiębiorstwach dużych albo największych na polskim rynku, a oceniam to na podstawie tzw. łatwo obserwowalnych cech, które wykorzystuje się w procedurach selekcji kandydatów, w tym osobistej znajomości ich kompetencji. Media alarmują o przypadkach nominacji, którym stereotypowo zarzuca się upolitycznienie ze względu na wcześniejsze kariery zawodowe lub relacje z osobami sprawującymi funkcje polityczne. Przykładem Totalizator Sportowy, a także organy spółek lokalnych. Rzeczywista skala przypadków pierwszego i drugiego typu w ogólnej liczbie nominacji nie jest znana. Zwracam uwagę, że ani powszechne stosowanie metody osobistej znajomości kompetencji kandydatów, ani totalna dyskryminacja osób z relacjami politycznymi nie gwarantuje optymalnych rozwiązań. Ta pierwsza ma wady przede wszystkim ze względu na ograniczony zakres znajomości osób polecanych i brak wiedzy, czy nie ma kandydatów lepszych. Ta druga może prowadzić do gubienia „diamentów”. A znam takie przypadki, w których z populistycznych wręcz pobudek nie doceniano wysokich lub unikalnych kompetencji przydatnych do realizacji zadań lub wypełniania funkcji w organach spółki. Dodam, że od nominacji ze względu na relacje nie są także całkowicie wolne spółki prywatne.