Rozwój gospodarczy i cywilizacyjny oznacza większe zapotrzebowanie na energię, co jest bezpośrednio powiązane z rosnącą liczbą urządzeń i procesów przemysłowych. Wysiłki podejmowane w kierunku ograniczania ich energochłonności okazują się niewystarczające. Poprawa wydajności energetycznej urządzeń i procesów obniża co prawda energochłonność, ale wzrost gospodarczy powoduje jednocześnie wzrost ich liczby, co generuje dodatkowe zapotrzebowanie na energię. Z roku na rok zużywamy coraz więcej prądu, co negatywnie wpływa również na klimat. Odchodzenie od paliw kopalnych i transformacja w kierunku zielonej energii stają się więc koniecznością. Szersze wykorzystanie zielonej energii wprowadza jednak nowe wyzwania, zwłaszcza związane z nieregularnością jej produkcji, która jest zależna od pory dnia, sezonu czy warunków pogodowych. Aby im sprostać, kluczowe jest dostosowanie infrastruktury sieciowej, tak aby nie tylko umożliwić bezpieczne korzystanie z nowych, zmiennych źródeł energii, ale także zapewnić możliwość skutecznego magazynowania tej już wyprodukowanej.
Wyzwania dla sektora energetycznego
Według raportu Najwyższej Izby Kontroli ponad połowa linii elektroenergetycznych w Polsce ma ponad 30 lat, co utrudnia przyłączanie nowych źródeł energii. Prowadzi to do licznych odmów podłączenia OZE, ze względu na już obciążone sieci, które nie są w stanie obsłużyć dodatkowej podaży energii. Z powodu przestarzałej infrastruktury, często zdarzają się również przerwy w dostawie prądu. Co więcej, poziom inwestycji w modernizację sieci jest niewystarczający, co prowadzi do dalszego pogarszania stanu infrastruktury dystrybucyjnej. Czasochłonność realizowanych inwestycji sprawia natomiast, że nie nadążają one za szybkim rozwojem OZE i niskoemisyjnej gospodarki, dla której kluczowe są stabilne dostawy prądu.
Potrzebne inteligentne podejście i…..finansowanie
W kontekście współczesnych wyzwań dla sektora konieczne staje się jednak nie tylko modernizowanie przestarzałej infrastruktury energetycznej, ale także przekształcanie jej w inteligentne sieci (smart grids). Sieci te umożliwiają efektywniejsze zarządzanie zasobami energetycznymi. W odróżnieniu od tradycyjnych, jednokierunkowych, dwukierunkowe systemy sprawiają, że każdy użytkownik może być zarówno konsumentem, jak i producentem energii, a sterowanie przepływami energii odbywa się on-line. To rozwiązanie jest kluczowe dla integracji rozproszonych źródeł OZE i zwiększania odporności systemu na awarie spowodowane m.in. wichurami czy pożarami. Kluczowym aspektem jest jednak finansowanie tych ambitnych projektów. W Polsce wsparcie finansowe ze źródeł Unii Europejskiej obejmuje programy Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej i Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS), Fundusz Modernizacyjny oraz Krajowy Plan Odbudowy.
Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej
Obszar Polski Wschodniej ma bardzo duży potencjał dla rozwoju OZE, natomiast projektów z zakresu infrastruktury elektroenergetycznej było w poprzednich latach zbyt mało, by zaspokoić potrzeby makroregionu. Stąd też, oprócz możliwości jakie w obszarze energetyki stwarza ogólnokrajowy program FEnIKS, dla 6 regionów Polski Wschodniej[1] dostępne są dodatkowe środki na realizację projektów dotyczących inteligentnych sieci energetycznych (smart grid). W latach 2021-2027 wsparciem w makroregionie objęte są więc inwestycje m.in. w linie napowietrzne i kablowe, stacje, rozdzielnie, transformatory, łączniki, automatykę i zabezpieczenia, systemy pomiarowe, systemy bezpieczeństwa, a także systemy komunikacji i systemy IT. Dzięki wsparciu z Funduszy Europejskich, Polska Wschodnia ma szansę na przyspieszenie modernizacji swojej infrastruktury energetycznej. Inwestycje nie tylko zwiększą dostępność, efektywność i niezawodność systemu dystrybucyjnego, ale także odpowiedzą na rosnące zapotrzebowanie na energię w przemyśle i transporcie, w tym umożliwią elektryfikację kolei i rozwój elektromobilności. Poprawa stabilności dostaw energii obniży ryzyko awarii i przerw, co zwiększy zadowolenie odbiorców, przedsiębiorstw i lokalnych społeczności, a także stworzy nowe możliwości dla dalszego rozwoju przemysłu i ekologicznego transportu miejskiego w regionach.
Pierwszy nabór za nami, drugi trwa
Na rozwój sieci dystrybucyjnych tylko w programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej przewidziano na najbliższe lata ponad 500 mln zł. O wsparcie mogą ubiegać się duże przedsiębiorstwa energetyczne, które są operatorami systemu dystrybucyjnego. W pierwszym kwartale br. rozstrzygnięto pierwszy nabór, w którym do dofinansowania zgłoszono sześć projektów (po jednym na województwo). Dofinansowanie otrzymały spółki PGE Dystrybucja S.A. oraz Energa Operator S.A. Łączna wartość projektów wybranych do dofinansowania to blisko 444 mln zł, w tym ponad 279 mln zł stanowi wsparcie z UE. W kwietniu został ogłoszony kolejny nabór, który potrwa do 10 czerwca br. Łączna kwota przeznaczona na dofinansowanie wynosi tym razem 160 mln zł. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej.
[1] Z programu skorzystają województwa: lubelskie, podlaskie, podkarpackie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie oraz regionalna część województwa mazowieckiego (bez Warszawy i 9 otaczających ją powiatów).
Materiał Promocyjny
