Jak sobie poradzić z wyzwaniami raportowania niefinansowego

Firmy przemysłowe, budowlano-montażowe oraz te z sektora FMCG i finansów stanowią dzisiaj największą grupę spośród ponad 150 dużych giełdowych spółek w Polsce, które sporządzają raporty niefinansowe, dostosowując się do obowiązującej od czterech lat unijnej dyrektywy NFRD (Non-Financial Reporting Directive). I często przyznają, że nawet dla doświadczonych firm zebranie i analiza danych niefinansowych jest sporym wyzwaniem.

Potwierdza to Rafał Hummel, partner w dziale audytu w EY Polska. Według niego wyzwania związane z gromadzeniem i analizą danych ESG pojawiają się na wielu płaszczyznach. Z jednej strony są to nakładające się zapytania o dane z różnych źródeł – klienci dopytują o ślad węglowy, zużycie energii i materiałów, do tego dochodzi raportowanie wymagane przez regulatora (w tym sprawozdawczość według NFRD), a także wypełniane dobrowolnie deklaracje, jak np. CDP czy EcoVadis. Dodatkowym wyzwaniem jest nierzadko poziom szczegółowości raportowanych danych. – Zdarza się, że przedsiębiorstwa muszą częściowo opierać się na szacunkach, ponieważ koszt pozyskania dokładnych danych przewyższałby ich wartość informacyjną – zauważa ekspert EY.

Dane z Polski i ze świata

Kolejnym wyzwaniem jest rozproszenie danych w odrębnych systemach firm. W odróżnieniu od informacji finansowych dane ESG przechowywane są zarówno w systemie księgowym, zakupowym, kadrowym, szkoleniowym, a bywają też częścią ręcznie prowadzonych zestawień w arkuszu kalkulacyjnym.

Ich zebranie wymaga więc czasu i praktyki, zaś w przypadku grup kapitałowych – dodatkowego wysiłku i sprawnej organizacji. Mówi o tym Dorota Jankowska-Tomków, dyrektor ds. zakupów i ESG w grupie LPP, gdzie – ze względu na skalę biznesu oraz specyfikę branży – wyzwaniem jest zbieranie i godzenie ze sobą danych z poszczególnych rynków. – Prowadząc działalność w kilkudziesięciu krajach, mamy do czynienia z rozbieżnymi przepisami. Często te same dane, potrzebne do różnych raportów zewnętrznych, są zbierane i prezentowane w odmiennej formie, z uwzględnieniem innych parametrów. Różnią się też okresy raportowania – wyjaśnia Dorota Jankowska-Tomków.

O tym wyzwaniu mówi też Kamilla Budnik, menedżer ds. zrównoważonego rozwoju w Grupie CCC. W grupie, która składa się z 26 spółek, przygotowanie corocznego raportu niefinansowego to skrupulatnie zaplanowane działania. – Poza skalą przedsiębiorstwa, kolejnym wyzwaniem w przygotowaniu dokumentacji dotyczącej ESG są liczne wymagania inwestorów, agencji ratingowych oraz regulacje i standardy raportowania, które z roku na rok są coraz bardziej wymagające – dodaje Kamilla Budnik.

Na tę podwyższaną poprzeczkę regulacji zwraca uwagę Magda Raczek-Kołodyńska, wiceprezes Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych. Według niej największym wyzwaniem spółek na najbliższy sezon raportowania będzie przygotowania pełnych ujawnień taksonomicznych. O ile w raportach za 2021 r. spółki musiały zaraportować, czy ich działalność jest ujęta w unijnej Taksonomii (czyli w niej opisana), o tyle tworząc raporty za rok 2022, będą się musiały odnieść do tego, czy ich działalność jest zgodna z Taksonomią, czyli czy spełniają techniczne kryteria kwalifikacji oraz minimalne gwarancje w zakresie praw człowieka.

Pomocne standardy

Jaki jest sposób na usprawnienie pracy nad raportami? Zdaniem eksperta EY konieczne jest wprowadzenie rozwiązań integrujących rozproszone źródła danych ESG, które pozwolą na ich zebranie oraz monitorowanie w jednym miejscu. Tak robi LPP, gdzie dane niefinansowe są gromadzone w wewnętrznym systemie informatycznym, a procedury ich zbierania ustanawiane z wyprzedzeniem. Dostarczeniem danych zajmują się eksperci wewnętrzni – odpowiedzialni za poszczególne obszary strategii ESG w spółce.

Zdaniem Rafała Hummela bardzo ważna jest także harmonizacja procesów raportowania – w tym tworzenie wspólnych i ustandaryzowanych definicji wskaźników KPI w podmiotach wchodzących w skład grupy. Istotne jest również, by zespoły zajmujące się raportowaniem kwestii niefinansowych dobrze znały i rozumiały strukturę grupy, rodzaje prowadzonej działalności i kluczowe procesy. Według eksperta EY dobrą praktyką jest też jednoczesna bliska współpraca z dyrektorem finansowym i działem finansowym. Pozwala to być na bieżąco z wszelkimi zmianami w biznesie, a także lepiej rozumieć zależności między danymi finansowymi i niefinansowymi, czego coraz częściej oczekują inwestorzy.

Zdaniem Jankowskiej-Tomków pomocne są także standardy raportowania oraz wszelkie nowe regulacje, które stanowią jasne, porównywalne i spójne wytyczne dla całego rynku. W pracach nad rocznym raportem niefinansowym LPP kieruje się międzynarodowym standardem raportowania – GRI Standards, stosując też wytyczne SDG i standardy GPW.

– Nie bez znaczenia jest też nasza własna strategia ESG, która ukierunkowuje nas na najważniejsze dla firmy obszary, wskazuje jakie dane i tematy są kluczowe w kontekście zrównoważonego rozwoju spółki – zauważa szefowa ESG czołowej polskiej firmy odzieżowej. Również menedżer ds. zrównoważonego rozwoju w Grupie CCC podkreśla znaczenie strategicznego podejścia do ESG. – Zrównoważony rozwój jest jednym z filarów naszej strategii biznesowej GO.25. To kierunek, w którym podążamy – zaznacza Kamilla Budnik, dodając, że CCC przygotowuje się już do nowych regulacji, jakie wkrótce wprowadzi unijna dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive).

Praca przed rewolucją

Nowa dyrektywa, następczyni NFRD, nie tylko rozszerzy wymogi raportowania informacji ESG, ale też obejmie obowiązkiem raportowania dużo większą grupę spółek, bo wszystkie duże firmy zatrudniające powyżej 250 pracowników (w Polsce takich firm jest ok. 3,6 tys.).

Jak ocenia Magda Raczek-Kołodyńska, wejście w życie Dyrektywy CSRD i Europejskich Standardów Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS) będzie na pewno kamieniem milowym, jeżeli chodzi o jakość raportowania, ponieważ dane będą po raz pierwszy kompleksowe, porównywalne i wiarygodne (system ESRS będzie składał się ze standardów bazowych, sektorowych i przekrojowych). Raporty niefinansowe będą też podlegały audytowi, co zapewni ich większą wiarygodność. Z kolei ich otagowanie w języku XBRL pozwoli na maszynowy odczyt raportów. – Spowoduje to skokowy wzrost zainteresowania inwestorów i analityków ujawnieniami dotyczącymi zrównoważonego rozwoju – przewiduje wiceprezes SEG. I dodaje, że ta rewolucja wymaga olbrzymiej pracy po stronie firm raportujących.

Opinia partnera Cyklu "Rzeczpospolitej": Forum ESG

Rynek czekają rewolucyjne zmiany

Dr Aleksandra Stanek-Kowalczyk, adiunkt w Instytucie Zarządzania w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, dyrektor zarządzająca Sapere:

Dyrektywa CSRD nie jest pierwszą regulacją unijną dotyczącą raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju. To dyrektywa zmieniająca obowiązującą obecnie NFRD (Non-Financial Reporting Directive). Jednak w porównaniu z obecnie obowiązujących wymaganiami zmiany proponowane w CSRD są znaczące, można powiedzieć, że rewolucyjne.