Zapowiadana pierwotnie na początek 2015 r. zmiana zasad odliczania VAT nie wchodzi w życie, ale podatnicy wykonujący obok czynności opodatkowanych działalność nieobjętą przepisami o VAT, już mają kłopot z ustaleniem, ile podatku mogą odzyskać.

Skarbówka chce, by ułamek, na podstawie którego ustala się wysokość VAT pomniejszającego bieżące zobowiązania wobec urzędu skarbowego, wyliczać dwa razy. Przez to ostateczna wysokość odliczenia jest niższa.

Odliczenie pomniejsza się na dwa sposoby

Sprawa dotyczy gmin, banków, organizacji charytatywnych prowadzących działalność gospodarczą i innych podatników, którzy obok czynności objętych ustawą o VAT wykonują też inną działalność. W wypadku gmin jest nią wykonywanie zadań samorządu, nieopodatkowanych VAT, ale generujących koszty ogólne tak samo jak działalność gospodarcza.

Obecne brzmienie ustawy o VAT w sytuacji, gdy nie jest możliwe przyporządkowanie faktur zakupowych do poszczególnych takich czynności, pozwala na odliczenie VAT według proporcji. Ustala się ją, dzieląc roczny obrót dający prawo do odliczenia VAT przez obrót całkowity. Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale już w 2011 r. przesądził na korzyść podatników, że w mianowniku ułamka uwzględnia się tylko sprzedaż obciążoną VAT i zwolnioną z podatku.

Czynności w ogóle nieobjęte przepisami o VAT, w tym te z zakresu administracji samorządowej, nie wpływają na wysokość odliczenia. Wysokość obrotu obciążonego VAT dzieli się przez mniejszą liczbę, tak więc odliczyć można więcej podatku.

Nie odpowiada to jednak np. dyrektorowi Izby Skarbowej w Katowicach. W niedawnej interpretacji wyjaśnia on, że w sytuacji, gdy gmina wykonuje wyłącznie czynności obciążone VAT i działania o charakterze publicznym, nieobjęte ustawą VAT, nie oznacza to, że może odliczyć całą kwotę podatku naliczonego. Choć tak wynikałoby z powołanej uchwały (nr interpretacji IBPP3/443-984/14/AŚ).

– Przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego, jednakże tylko w takim zakresie, w jakim zakupy te można przyporządkować działalności podlegającej VAT – twierdzi izba.

Jak to policzyć? Tutaj organ jest dość lakoniczny. Trzeba zastosować „obiektywne kryterium – klucz podziału" odzwierciedlający część wydatków przypadających na działalność gospodarczą i publiczną.

Autopromocja
PRENUMERATA 2022

Znacznie więcej o biznesie, finansach oraz prawie

Zaprenumeruj

Nowa proporcja w fazie projektu

– Ocena prawidłowości i zasadności przyjętego podziału wydatków może nastąpić jedynie w drodze przeprowadzonego postępowania podatkowego przez właściwy organ pierwszej instancji – dodaje izba.

Choć czynności nieopodatkowane nie mogą wpłynąć na zakres prawa do odliczenia podatku – jak twierdzi NSA, to jednak zdaniem fiskusa powinny.

Tymczasem klucz podziału na czynności gospodarcze i nieobjęte zakresem ustawy o VAT, jaki już dziś organy podatkowe nakazują stosować podatnikom prowadzącym działalność mieszaną, jest przewidziany w projekcie nowelizacji ustawy o VAT i prawa zamówień publicznych.

Jeśli nowela wejdzie w życie, gminy odliczą mniej VAT z wydatków ogólnych.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora mateusz.maj@rp.pl

Joanna Rudzka, doradca podatkowy, prowadzi kancelarie w Warszawie i Poznaniu

Choć nowe przepisy ograniczające wysokość odliczenia VAT od kosztów ogólnych są dopiero w fazie projektu, urzędnicy już dziś rzucają kłody pod nogi podatnikom, których projektowane regulacje będą dotyczyć. Pomimo uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego potwierdzającej, że skala działalności nieopodatkowanej VAT nie ma wpływu na wysokość podatku do odliczenia (tego typu obrotu nie uwzględnia się w mianowniku ułamka wyznaczającego proporcję odliczenia VAT od zakupów), organy podatkowe wydają niekorzystne interpretacje. Izby skarbowe de facto nakazują stosowanie dwóch proporcji. Jedna ma oddzielić czynności objęte zakresem stosowania VAT (w tym zwolnione) od nieopodatkowanych, a dopiero druga ma ustalić stosunek wartości czynności faktycznie obciążonych podatkiem i zwolnionych.