Jeśli urządzenia zostały nabyte do działalności, która nie rodziła podatku VAT, przy ich zakupie nie odliczono podatku naliczonego, sama zaś sprzedaż nie została dokonana w celu osiągnięcia zysku, lecz w związku z koniecznością wymiany urządzeń na nowe, nie można twierdzić, że była to sprzedaż w celu wykonywania działalności gospodarczej. Tak naprawdę bowiem był to zarząd majątkiem, który to majątek nie był wcześniej wykorzystywany do działalności opodatkowanej – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 lipca 2018 r., sygn. I FSK 468/16.
Wniosek o interpretację
Powiat wystąpił o udzielenie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku od towarów i usług. We wniosku wskazał, że realizuje zadania własne w zakresie utrzymania i nadzoru nad publicznymi drogami powiatowymi. Jest to działalność niepodlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT, zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. W roku 2008 powiat zakupił ścinarkę do poboczy, ciągnik rolniczy oraz przyczepę. W związku z tym, że zakupu dokonano dla potrzeb działalności publicznej, niepodlegającej opodatkowaniu, nie odliczył podatku VAT naliczonego. Powiat rozważa sprzedaż ścinarki (w całości zamortyzowanej) oraz ciągnika i przyczepy (w części zamortyzowanych) z uwagi na fakt, że urządzenia te stały się zbędne.
W trakcie eksploatacji przedmiotowe towary były wykorzystywane tylko i wyłącznie do utrzymania dróg, a więc do działalności niepodlegającej opodatkowaniu VAT. Powiat zapytał czy planowana przez niego sprzedaż podlega opodatkowaniu, a jeśli tak to czy może korzystać ze zwolnienia przewidzianego dla sprzedaży towarów używanych. Sam stanął na stanowisku, że zwolnienie może być zastosowane.
Stanowisko organu podatkowego
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 15 lipca 2015 r., sygn. IBPP3/4512-317/15/AŚ, uznał stanowisko powiatu za nieprawidłowe. Wskazał, że dokonując sprzedaży urządzeń na podstawie umów cywilnoprawnych powiat działa w charakterze podatnika VAT, a dokonana przez niego czynność mieści się w zakresie działalności gospodarczej. Dzieje się tak, pomimo że podczas nabycia urządzeń jednostka nie działała w charakterze podatnika. Zdaniem organu odmienne rozstrzygnięcie prowadziłoby do nierównego traktowania podmiotów dokonujących sprzedaży tego rodzaju towarów, co stałoby w sprzeczności nie tylko z powszechnym obowiązkiem przepisów prawa, ale również z jedną z naczelnych zasad UE – zasadą konkurencyjności.
Zdaniem organu podatkowego w powyższej sprawie nie ma również zastosowania powoływany przez powiat art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT i przewidziane w nim zwolnienie, a to z tego względu, że przepis pozwala na zwolnienie z VAT sprzedaży towarów wykorzystywanych wyłącznie do czynności zwolnionych, a w tym przypadku sytuacja taka nie miała miejsca. W ocenie organu zatem przedmiotowa sprzedaż podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki 23 proc.
Wyrok WSA i NSA
Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, który w wyroku z 8 grudnia 2015 r., sygn. I SA/Rz 1017/15, nie zgodził się ze stanowiskiem organu i uchylił interpretację. Powołał się na postanowienie Trybunału Sprawiedliwości UE z 20 marca 2014 r. w sprawie C-72/13 Gmina Wrocław, w którym Trybunał uznał, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą być same z siebie uznane za działalność gospodarczą.
To już IV edycja kongresu dla liderów świata finansów
Od wyroku WSA organ podatkowy złożył skargę kasacyjną, którą jednak NSA oddalił. W ustnym uzasadnieniu powołał się na wcześniejsze orzecznictwo NSA, w szczególności na wyrok NSA z 25 stycznia 2018 r., sygn. I FSK 483/16. W sprawie tej NSA stwierdził, że: „Nie można uznać, że prowadzi działalność gospodarczą podmiot (ośrodek ruchu drogowego), który sprzedaje dostawcy samochody używane, a dostawca w to miejsce dostarcza samochody fabrycznie nowe. Nie sprzedaje on bowiem spornych pojazdów celem uzyskania większych dochodów, ale celem jedynie wymiany pojazdów posiadanych w przedstawionym wyżej celu. Nie angażuje zatem środków tak jak przedsiębiorca w celu osiągnięcia zysku, a jedynie dla realizacji obowiązku wyraźnie wynikającego z ustawy". W konsekwencji, nie ma podstaw do uznania sprzedaży przedmiotowych samochodów za sprzedaż dokonaną przez podatnika VAT.
Analogiczna sytuacja zdaniem NSA ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Urządzenia zakupione przez powiat zostały nabyte do działalności publicznej (działalności nieopodatkowanej VAT) i w chwili zakupu powiatowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tego tytułu. Sprzedaż tych urządzeń nie powinna więc, co do zasady, rodzić obowiązku podatkowego w VAT. Nie stanowi działalności gospodarczej czynność jednorazowa, okazjonalna. Za taką działalność nie może być uznana jednorazowa sprzedaż środków transportu, zwłaszcza w sytuacji, gdy przy ich zakupie nie dokonano odliczenia podatku naliczonego VAT, a następnie nie były one wykorzystywane do prowadzenia czynności opodatkowanych. Powiat nie prowadzi w sposób częstotliwy (powtarzalny) handlu tego typu rzeczami, nie prowadzi więc w tym zakresie działalności handlowej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.
Agnieszka Bieńkowska, doradca podatkowy, partner w Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe
Przedmiotowy wyrok dotyczy interpretacji wydanej w 2015 r., niedługo po publikacji postanowienia wyroku TSUE w sprawie C-72/13 Gmina Wrocław i jakkolwiek nie powinno mieć to miejsca – wyroki i postanowienia TSUE powinny być stosowane niezwłocznie po publikacji – można domniemywać, że pominięcie w interpretacji treści postanowienia wynikało właśnie z tego powodu. To co dziwi natomiast to to, że interpretacje podobne do tu omawianej wydawane są przez organy podatkowe także obecnie – kilka lat po publikacji postanowienia TSUE oraz przy utrwalonej już linii orzeczniczej NSA. Najczęściej dotyczy to sprzedaży mienia nabytego w ramach komunalizacji, w drodze darowizny lub spadkobrania ustawowego. Według TSUE taki majątek nie powinien być przez samorządy opodatkowywany podatkiem VAT, według organów – jak najbardziej. Samorządy muszą niestety o swoje racje i możliwość wyłączenia danej sprzedaży spod opodatkowania walczyć w sądzie. Dobrze, że przynajmniej można z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć wynik.
