Na pobieranie rent strukturalnych w zamian za przekazanie gospodarstwa zdecydowało się 65 tys. rolników. W tym roku wnioski złożyło jeszcze 11,5 tys. osób. To jedno z najbardziej popularnych działań unijnych Można dostać średnio 1,2 tys. zł miesięcznie za przekazanie ziemi następcy albo innemu rolnikowi na powiększenie gospodarstwa. Renta strukturalna jest wypłacana przez dziesięć lat. Mogą z niej skorzystać osoby, które ukończyły 55 lat.
– Uważano, że renty będą sztandarowym instrumentem przemian polskiej wsi. Ale oczekiwania, że za pomocą jednego instrumentu dokonają się szybko zmiany strukturalne w rolnictwie, są nierealne – mówi prof. Stanisław Paszkowski z Akademii Rolniczej w Poznaniu.
Renty miały doprowadzić do poprawy struktury agrarnej odmłodzenia polskiej i wsi. W praktyce okazało się, że ich wpływ na powiększanie gospodarstwktórych wciąż jest ponad 2 mln jest znikomy. – Dzieje się tak, ponieważ państwo za mało premiuje przekazywanie dużych powierzchni ziemi – wskazuje prof. Paszkowski. Choć dzięki rentom spada liczba gospodarstw, to równolegle w ich miejsce powstają nowe. Jak oceniło Ministerstwo Rolnictwa, jest tak na skutek podziału gospodarstw już istniejących.
Ekonomiści są zgodni, że obecny system przyznawania rent strukturalnych jest zbyt kosztowny jak na efekty, które przynosi. Do tej pory Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wypłaciła na renty strukturalne 5,5 mld zł. W Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 zarezerwowała na ten cel 2,5 mld euro. Stanowi to ponad połowę funduszy, jakie we wszystkich państwach unijnych przeznaczono na renty strukturalne, i prawie 17 proc. funduszy w Polsce. Ekonomiści wskazują, że taniej byłoby po prostu kupić ziemię od rolników.
Wypłaty rent w większości finansuje UE i tylko ok. 20 proc. pochodzi z polskiego budżetu. Ale ponieważ renty są wypłacane przez dziesięć lat, to będą stanowiły poważne obciążenie finansowe dla rządu jeszcze do 2020 roku. W dodatku po 2013 r. zmieni się unijna polityka rolna i Polska może wtedy otrzymać mniej unijnych funduszy.
