Wenecja chce zmienić kino

Ruchliwa ulica w Sao Paolo. Dwaj mężczyźni wpadają na siebie przypadkiem. Są zachwyceni spotkaniem, bo dawno się nie widzieli. Ale ilekroć próbują coś powiedzieć, dzwoni komórka. Jednego albo drugiego. Wreszcie któryś z nich ma pomysł: wybiera numer człowieka stojącego obok. Zaczynają swobodnie rozmawiać. Kamera unosi się, pokazuje szerokie arterie metropolii, po których pędzą samochody i uwijają się przechodnie. Stechnicyzowany, anonimowy, samotny tłum.

Taki jest dzisiejszy świat. Ten dwuminutowy filmik Manoela de Oliveiry otwierał tegoroczny festiwal wenecki. Sędziwy reżyser, który w tym roku skończy 100 lat (!), przestrzega przed nowoczesną techniką, która miała zbliżać, a coraz częściej oddala ludzi od siebie. Czy ludzi może zbliżyć kino?

Program tegorocznego festiwalu weneckiego jest bardzo odważny. Dyrektor Marco Müller przestał się kłaniać Hollywoodowi. Postawił na filmy świeże, zaskakujące zarówno formą, jak i treścią. W oficjalnej selekcji znalazło się aż dziesięć debiutów. O Złotego Lwa będą walczyć m.in. nowe filmy Darrena Aronofsky'ego, Kathryn Bigelow, Jonathana Demme'a czy znakomitego scenarzysty obrazów Inarritu – Guillermo Arriagi, ale ton konkursowi mają nadawać twórcy nieznani.

– Od jakiegoś czasu kino oferuje widzom niebywałą technikę i efekty specjalne, ale coraz częściej ich nudzi i frustruje – twierdzi Müller. – Nie stymuluje ich wyobraźni, nie dostarcza iluzji, jakie oferowało kiedyś.

Nazwiska reżyserów połowy konkursowych filmów brzmią obco nawet dla wyrobionej publiczności. Müller chce odkrywać nowych mistrzów. Z dumą poleca kino afrykańskie, obiecując, że wydarzeniami staną się projekcje filmów Etiopczyka Haile Gerimy i Algielczyka Ta-riqa Teguii.

Ale filmowe imprezy muszą mieć swoją dawkę snobizmu. Na inaugurację organizatorzy wybrali więc nowy obraz braci Coen "Tajne przez poufne" z gwiazdorską obsadą z pierwszego szeregu. Po zalanym słońcem czerwonym dywanie przechadzali się wczoraj George Clooney, Brad Pitt, Tilda Swinton i Frances McDormand.

Hasła reklamowe filmu zapowiadają thriller szpiegowski o wycieku informacji z CIA. Nic bardziej mylącego. Bohaterem "Tajnego przez poufne" jest analityk agencji, który zostaje zwolniony z pracy za "problemy alkoholowe" i postanawia napisać wspomnienia. Pliki przegrywa z komputera jego żona, która chce się rozwieść i na polecenie adwokata szuka danych o stanie majątkowym męża. Płytkę, zgubioną w siłowni przez sekretarkę mecenasa, znajduje instruktor aerobiku. I razem ze starzejącą się trenerką chce agenta szantażować. Ale tu thriller się kończy, bo wyciekające informacje są w gruncie rzeczy mało istotne, a w filmie pełno jest typowego dla Coenów humoru. Fabuła jest zresztą bardzo skomplikowana, głównych bohaterów – od groma: dwie rozwodzące się pary, agenci CIA, kilkoro pracowników siłowni i rosyjskiej ambasady w Waszyngtonie... Coenowie żartują sobie ze wszystkiego: polityki, wywiadu, prawników specjalizujących się w rozwodach, amerykańskiego kultu młodości.

– Pisaliśmy ten scenariusz podczas zdjęć do "To nie jest kraj dla starych ludzi" – mówi Joel Coen. – Chcieliśmy zebrać na planie naszych ulubionych aktorów.

– Pracują z nami, bo jesteśmy dla nich najtańsi na rynku – odciął się na konferencji prasowej George Clooney. – Rola w "Tajne przez poufne" dopełnia moją Coenowską "trylogię idiotów". Ale nawet mi się to podoba.

Clooney gra tchórzliwego kochanka silnej żony analityka Coksa, w którego wcielił się brawurowo John Malkovich. Przezabawną kreację bezmózgiego trenera aerobiku tworzy Brad Pitt.

– Długo zastanawiałem się, czy to rola dla mnie – opowiadał w Wenecji. – Do dzisiaj nie jestem przekonany. Ale praca z Coenami jest z pewnością wielką frajdą.