50+: pierwsze starcie

Ten tydzień pokaże, na ile prawdziwe są intencje rozmów w sprawie rządowego programu „Solidarność pokoleń 50+”. W środę w Sejmie odbędzie się pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy OPZZ, w którym proponuje się przedłużenie o dziesięć lat prawa do wcześniejszej emerytury. W czwartek natomiast związki zawodowe z Komisji Trójstronnej będą się zastanawiały, jak opiniować rządowy pomysł zachęcenia do pracy osoby po pięćdziesiątce.

– Niestety, sprawdziły się nasze przypuszczenia – mówi Janusz Śniadek, szef NSZZ „Solidarność”. Według związkowców program to jedynie zasłona – gabinet Donalda Tuska chce zabrać pracownikom ich uprawnienia do wcześniejszych emerytur.

Program „Solidarność pokoleń 50+” to, jak już pisała „Rz”, rządowy pomysł, który ma doprowadzić do powrotu na rynek pracy osób po pięćdziesiątce. Plan jest taki, by maksymalnie w ciągu 12 lat co druga osoba, która skończyła 50 lat, nadal chciała pracować. Teraz robi to co trzecia.

– Jeśli w tym czasie pracę podejmie 700 – 800 tys. osób, które skończyły 50 lat, a o takiej grupie mówimy, to budżet zyska 15 – 16 mld zł z wpływów podatkowych. Dodatkowo zmniejszy się kwota potrzebna na wsparcie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych o około 16 mld zł – tłumaczy Agnieszka Chłoń-Domińczak, wiceminister pracy odpowiedzialna za system ubezpieczeń społecznych.

I ona, i jej przełożona Jolanta Fedak, minister pracy, zapewniają, że program jest tak skonstruowany, by wyraźnie wspierał ideę zatrudnienia i aktywności zawodowej. Stąd w projekcie ulgi dla pracodawców, szkolenia dla czterdziestopięciolatków i osób starszych, likwidacja wcześniejszych emerytur. Rząd zapowiada też skuteczną pomoc dla bezrobotnych po pięćdziesiątce.

Resort chce też pomóc pracodawcom nauczyć się zarządzać wiekiem w firmach oraz rozwinąć usługi pozwalające na godzenie pracy i życia rodzinnego. Planowane jest przeniesienie wypłaty zasiłków chorobowych z przedsiębiorców na ZUS, zwolnienie firm ze składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, jeśli zatrudniają pracowników 50+.

Tymczasem związki zawodowe zaciekle bronią prawa do wcześniejszych emerytur. Nie podobają im się proponowane zmiany w kodeksie pracy. Mówią o tym nie tylko na forum Komisji Trójstronnej – w Sejmie od jesieni 2006 roku czeka obywatelski, nadzorowany przez OPZZ, projekt zmiany ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jan Guz, szef OPZZ, będzie wreszcie przedstawiał go w środę. OPZZ chce, by ten przywilej zachowali wszyscy ci, którzy już pracują i ich zawody mają prawo do wcześniejszych emerytur. Według szacunków resortu pracy dotyczy to ok.

1 mln osób. Co więcej, projekt przewiduje, że jeśli takie osoby przystąpiły do otwartych funduszy emerytalnych, to powinny mieć prawo z nich wystąpić po to, by otrzymać wcześniejsze świadczenie.

Oba związki, podobnie jak Forum Związków Zawodowych, zdecydowały się w zeszłym tygodniu na negocjacje w Komisji Trójstronnej w sprawie programu 50+. Potrwają one przez kwiecień. Pierwsze czytanie projektu OPZZ w Sejmie i reakcje na nie są więc przygrywką do negocjacji w KT.

Rządowy program ma przeciwdziałać niekorzystnej sytuacji na rynku pracy oraz wyprzedzić zmiany demograficzne. W tej chwili w Polsce mieszka 64 proc. osób w wieku produkcyjnym. Demografowie szacują, że w 2050 roku będzie to 50,4 proc. Zatem w 2011 r. na 100 osób w wieku produkcyjnym ma przypadać 56 osób w wieku nieprodukcyjnym, a w 2050 r. – już 98 osób. Jesteśmy europejskim krajem najmłodszych emerytów – przeciętnie kobiety kończą karierę w wieku 56 lat, a mężczyźni – niespełna trzy lata później (w UE średnia to 61 lat). W efekcie 3 miliony osób, które mogłyby pracować, dostają wcześniejsze emerytury, renty, świadczenia i zasiłki przedemerytalne oraz świadczenia z pomocy społecznej.

Michał Boni, szef zespołu doradców strategicznych premiera Donalda Tuska