Dobre położenie i atrakcje turystyczne

Podkarpacie należy do najsłabiej rozwiniętych regionów Polski. Jego struktura gospodarcza powinna być zmodernizowana, bo może stać się w przyszłości istotną barierą rozwoju

Aktualizacja: 12.12.2007 11:00 Publikacja: 11.12.2007 15:00

Dobre położenie i atrakcje turystyczne

Foto: Rzeczpospolita

Red

Podstawową słabością struktury gospodarczej regionu jest gorzej niż w innych województwach rozwinięty sektor usług, zarówno rynkowych, jak i nierynkowych. Poważnego wzmocnienia wymaga potencjał rozwojowy w sferze kapitału ludzkiego: edukacja, szczególnie w szkołach wyższych, szkolenia pracowników oraz rozwój przedsiębiorczości. Konieczne jest także zwiększenie wpływu sfery B+R na unowocześnianie gospodarki. Elementy gospodarki opartej na wiedzy, dzięki której odbywa się postęp we współczesnym świecie, z największym trudem dają się zauważyć w województwie podkarpackim.

[srodtytul]Dolina Lotnicza – niewykorzystana szansa[/srodtytul]

Jedną z szans rozwojowych regionu, mogących wpłynąć na szybszy przyrost wartości dodanej, jest rozwój sektora usług rynkowych. Działania w tej dziedzinie powinny być przede wszystkim nastawione na wspieranie przedsiębiorczości lokalnej, gdyż skłonność do podejmowania działalności gospodarczej jest w regionie stosunkowo niska.

Należy rozbudowywać tzw. infrastrukturę okołobiznesową, czyli tworzyć firmy szkoleniowe, doradcze, reklamowe, informatyczne, public relations i biura rachunkowe. Rozwój tego typu przedsięwzięć, składających się na przyjazne środowisko dla tworzenia kolejnych przedsiębiorstw, może stać się kołem zamachowym dla przedsiębiorczości, wzrostu gospodarczego i przyciągnięcia nowych inwestorów.

Niewykorzystaną szansą podkarpackiego jest Dolina Lotnicza (Rzeszów, Mielec, Krosno). Występuje tam wysoka koncentracja firm przemysłu lotniczego, ośrodków naukowo-badawczych oraz rozwiniętego zaplecza edukacyjnego i szkoleniowego. Walor specjalizacji pozostaje jednak nie w pełni wykorzystany. W strukturze przemysłu przetwórczego przemysł lotniczy nie zajmuje wysokiej pozycji.

Ważnym czynnikiem mogącym zwiększyć potencjał gospodarczy regionu będzie napływ środków finansowych z UE. Należy w pełni wykorzystać tę szansę. Dalsza rozbudowa infrastruktury (drogi, wodociągi, kanalizacja), środki dla małych i średnich przedsiębiorstw, wspomaganie aktywizacji rynku pracy, ochrona środowiska naturalnego przyczynią się do zbliżenia podkarpackiego do średniej krajowej.

[srodtytul]Trzeba rozwijać turystykę[/srodtytul]

Istotnym atutem regionu jest położenie geograficzne, które w naturalny sposób wymusza współpracę transgraniczną, zarówno z Ukrainą, jak i ze Słowacją. Potencjał do współpracy jest stosunkowo duży, biorąc pod uwagę odmienne struktury gospodarcze w trzech krajach. Istnieje zatem możliwość podjęcia przez regiony przygraniczne tych krajów komplementarnych działań zmierzających do przyciągnięcia inwestorów zagranicznych, tworzenia klastrów przemysłowych czy wspierania rozwoju ruchu turystycznego.

Województwo podkarpackie to Bieszczady i wiele atrakcyjnych turystycznie miejscowości, takich jak np. Łańcut czy Leżajsk. Niestety, w porównaniu z innymi regionami, w skład których wchodzą obszary górskie, baza turystyczna nie jest wystarczająco rozwinięta. Pilnie należy rozbudować sieć miejsc noclegowych, punktów handlowych oraz gastronomii.

[srodtytul]Niekorzystna struktura gospodarcza[/srodtytul]

Województwo podkarpackie jest jedenastym w Polsce pod względem wartości regionalnego PKB i piętnastym pod względem PKB na głowę mieszkańca. Udział województwa w krajowym PKB w roku 2005 wyniósł 3,8 proc., o 0,2 proc. mniej niż w roku 2000. Oznacza to, że tempo wzrostu gospodarczego województwa w latach 2000 – 2005 było wolniejsze niż średnio w kraju.Wartość dodana brutto przypadająca na jednego pracującego – ilustrująca społeczną wydajność pracy – była w 2005 roku o 29 proc. niższa niż średnio w kraju. Stawia to region na przedostatniej pozycji w Polsce, przed województwem lubelskim.

Sektorowa struktura wytwarzania PKB (wartości dodanej brutto, dane z 2005 roku) charakteryzuje się stosunkowo niskim udziałem rolnictwa i stosunkowo wysokim udziałem przemysłu (27,4 proc. przy średniej krajowej 23,9 proc.). Udział przemysłu przetwórczego w regionalnej wartości dodanej jest najwyższy w Polsce.

Taka sytuacja powoduje, że udział usług nierynkowych (służba zdrowia, szkolnictwo) pozostaje na stosunkowo wysokim poziomie (18,8 proc. wobec 14,9 proc. w kraju), wyższym niż wynikałoby to z poziomu rozwoju województwa. Udział usług rynkowych (transport, handel, turystyka, obsługa nieruchomości, usługi dla biznesu itd.) jest z kolei niższy niż w kraju (44,1 proc. wobec 51,1 proc. w kraju). Taka struktura wytwarzania dochodu narodowego regionu nie jest korzystna przede wszystkim ze względu na zbyt słabo rozwinięty sektor usług.

[srodtytul]Za małe nakłady na badania[/srodtytul]

Przy stosunkowo dużym znaczeniu przemysłu stosującego wysokie technologie relacja nakładów na działalność badawczo-rozwojową do regionalnego PKB jest znacznie niższa niż średnio w kraju (0,29 proc. w 2004 roku wobec 0,56 proc. w całym kraju). Oznacza to ograniczone możliwości zasilania lokalnego przemysłu w efekty prac badawczo-rozwojowych.

Kolejnym wskaźnikiem ograniczającym wzrost gospodarczy jest mniejsza od średniej ogólnopolskiej liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 10 tys. mieszkańców (663 wobec 948). Odsetek studentów szkół wyższych znajduje się znacznie poniżej wskaźnika krajowego (352 wobec 505), przez co zasilanie regionu w kwalifikowane kadry jest mniejsze niż w innych województwach.

W 2005 roku wysokość nakładów inwestycyjnych na jednego mieszkańca wyniosła 2440 zł wobec 3434 zł średnio w Polsce. Niski poziom inwestowania stanowi zagrożenie dla kontynuacji wzrostu w kolejnych latach.

[ramka]Największe przedsiębiorstwa przemysłu przetwórczego w 2006 r. w podziale na stosowane technologie według klasyfikacji OECD

Zaawansowanie technologiczne największych przedsiębiorstw przemysłu przetwórczego województwa podkarpackiego prezentuje się raczej korzystnie na tle innych województw. Znaczenie przedsiębiorstw stosujących wysokie technologie jest nieco większe niż średnio w kraju, a znaczenie przedsiębiorstw z niskimi technologiami zdecydowanie mniejsze, choć takich firm jest najwięcej.

Przemysł przetwórczy w regionie określić można jako dobrze zaawansowany technologiczne. Ponad połowa przedsiębiorstw o przychodach powyżej 70 mln zł rocznie według standardów międzynarodowych stosuje średniowysokie lub średnioniskie technologie. [/ramka][ramka]

Wskaźnik bieżącej koniunktury w województwie podkarpackim i wskaźnik ogólnopolski w latach 2001 – 2008 (od listopada 2007 r. projekcja)

Od początku 2001 roku do października 2007 roku koniunktura gospodarcza w województwie podkarpackim oceniana była nieco lepiej niż przeciętnie w kraju. Średnia wartość wskaźnika bieżącej koniunktury dla województwa wynosiła w tym czasie 6,5 pkt, podczas gdy w całej Polsce było to 6,3 pkt. Lepiej od ogólnopolskich kształtowały się także krótkookresowe oczekiwania; średnie wartości wskaźników prognostycznych wynosiły na Podkarpaciu 14,1 pkt, a w kraju 13,3 pkt.

Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową ocenił prawdopodobne zmiany koniunktury w województwie podkarpackim do końca 2008 roku i na tej podstawie przeprowadził projekcję wartości wskaźnika koniunktury. Wyniki analizy wskazują, że koniunktura w województwie do końca przyszłego roku nadal oceniana będzie jako korzystna, ale wartości wskaźnika koniunktury kształtować się będą poniżej poziomu z 2007 roku. Oznacza to, że obserwowane już w bieżącym roku zjawisko pogarszania się nastroju przedsiębiorców będzie się nasilać w 2008 roku. Podkreślić jednak należy, że dotyczy to nie tylko województwa podkarpackiego, ale i całego kraju.[/ramka]

Podstawową słabością struktury gospodarczej regionu jest gorzej niż w innych województwach rozwinięty sektor usług, zarówno rynkowych, jak i nierynkowych. Poważnego wzmocnienia wymaga potencjał rozwojowy w sferze kapitału ludzkiego: edukacja, szczególnie w szkołach wyższych, szkolenia pracowników oraz rozwój przedsiębiorczości. Konieczne jest także zwiększenie wpływu sfery B+R na unowocześnianie gospodarki. Elementy gospodarki opartej na wiedzy, dzięki której odbywa się postęp we współczesnym świecie, z największym trudem dają się zauważyć w województwie podkarpackim.

Pozostało 92% artykułu
Ekonomia
Fundusze Europejskie kluczowe dla innowacyjnych firm
Ekonomia
Energetyka przyszłości wymaga długoterminowych planów
Ekonomia
Technologia zmieni oblicze banków, ale będą one potrzebne klientom
Ekonomia
Czy Polska ma szansę postawić na nogi obronę Europy
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Ekonomia
Światy nauki i biznesu powinny łączyć siły na rzecz komercjalizacji
Materiał Promocyjny
Transformacja w miastach wymaga współpracy samorządu z biznesem i nauką