Podniesienie składki powyżej 6 proc. oznacza automatyczną utratę dopłat ze strony państwa. – Przy założeniu, że stawki wzrosłyby do 7 proc. oznacza to, że ubezpieczyciel zbierze tylko 15 proc. wyższą składkę, ale de facto wzrost kosztów po stronie rolnika będzie aż 2,5-krot­ny. Zmiana przepisów tak, by dopłata została utrzymana po uwolnieniu składki dla strony rządowej z kolei nijak nie zmienia kosztów – zauważa Witold Jaworski, członek zarządu PZU.

Rozmowy na temat zmian w zapisach ustawy trwają już około dwa lata. Prace zatrzymały się na trzecim projekcie nowelizacji. Zakłada on, że w przypadku ubezpieczenia m.in. zbóż, rzepaku i kukurydzy składki mogłyby osiągnąć wysokość 7-9 proc. wartości upraw.

Potencjalnego rozwiązania sytuacji można też doszukać się w upowszechnieniu się ubezpieczeń upraw rolnych, ponieważ w ten sposób rozproszyłoby się ryzyko ubezpieczeniowe. Zgodnie z prawem, są one obowiązkowe (gdy rolnik korzysta z dopłat bezpośrednich, musi mieć polisę na 50 proc. upraw), jednak w rzeczywistości polisy posiada tylko 12 proc. rolników, którzy uprawiają 28 proc. areałów ziemskich. Ci, którzy nie przestrzegają przepisów są jednak praktycznie bezkarni.

– Pojawiały się pomysły, by mechanizmem dyscyplinującym było powiązanie posiadania polisy z dopłatami bezpośrednimi z UE. Jest to jednak niemożliwe z powodów prawnych – mówi Konrad Rojewski.

Podwyżki cen dotknąć mają około połowę obecnie ubezpieczonych, najbardziej w województwach lubuskim, wielkopolskim i kujawsko­-pomorskim (z uwagi na uprawiany tam rzepak). Pozbawienie rolników dopłat może, według szacunków rynku, wpłynąć na pozbawienie ubezpieczenia nawet jednej trzeciej obecnie chronionych polisami.

Według szacunków rynku zmiana przepisów i uwolnienie cen kosztowałoby rząd około 120 mln zł więcej, czyli mniej więcej drugie tyle, co pochłaniają dopłaty obecnie.