Europa musi się zmienić

Gospodarka krajów Unii Europejskiej stopniowo wychodzi z kryzysu. Według najnowszych prognoz istnieją poważne szanse, że w drugiej połowie 2013 r. kraje Wspólnoty powrócą na ścieżkę wzrostu. Ale w perspektywie kolejnych lat gospodarka UE będzie musiała  zmierzyć się z dużo poważniejszym wyzwaniem, czyli sprostać globalnej konkurencji – zgodzili się uczestnicy debaty „Europa wzrostu. Przyszłość gospodarki europejskiej", która rozpoczęła V Edycję Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach. Dyskusję moderował europoseł, były premier Jerzy Buzek.

Szansa dla Polski

– Europa musi się odnaleźć w świecie globalnym z nami i poprzez nas. Chcemy być hubem nowoczesnego inwestowania – mówił Janusz Piechociński, wicepremier i minister gospodarki. Przypomniał, że dużą przewagą polskiej gospodarki jest istotna z punktu widzenia inwestorów stabilność i przewidywalność. Piechociński wskazał, że najważniejszymi obszarami „walki o przyszłość" będą walka o miejsca pracy, szczególnie dla młodych Europejczyków, o dostęp do stabilnych źródeł energii oraz do źródeł żywności. To szczególnie istotne w czasie, kiedy końca dobiegają negocjacje w sprawie powołania strefy wolnego handlu między UE a Kanadą, a rozpoczynają się też rozmowy w sprawie Transatlantyckiego Partnerstwa Handlowo-Inwestycyjnego między UE a Stanami Zjednoczonymi. Jednocześnie w siłę rosną kraje azjatyckie.

Wśród uczestników katowickiej dyskusji pojawiały się postulaty reindustrializacji gospodarki UE, zacieśnienia współpracy wewnątrz krajów członkowskich w kwestiach gospodarczych, a nawet stworzenia europejskiej wspólnoty przemysłowej.

Globalna konkurencja

– Musimy razem pilnować dyscypliny finansowej, musimy wspólnie rozmawiać o problemach środowiskowych, by dbając o środowisko, nie zabić gospodarki – podsumowywał Jerzy Buzek. – Nie jestem przekonany, czy UE może skutecznie stawić czoła globalnej konkurencji bez rozmów o energetyce, o ochronie środowiska, o skuteczniejszym wykorzystywaniu europejskich dotacji. Obawiam się, że polityka energetyczna UE działa dzisiaj antyprzemysłowo. Gospodarki państw członkowskich znajdują się pod presją cen uprawnień do emisji CO2, pod presją inwestycji w odnawialne źródła energii – wskazał Martin Kuba, minister przemysłu i handlu Republiki Czeskiej.

– Działania ukierunkowane na dyscyplinę finansów państw nie mogą ograniczać wzrostu – uznał Tomáš Malatinský, minister gospodarki Słowacji. Kraj ten jako jedyny wśród Grupy Wyszehradzkiej wstąpił do strefy euro. – Mimo niedostatku zasobów ambicje są duże. Szukając mechanizmów wsparcia wzrostu, trafiamy na majątek państwowy – kapitał, który nie napędza wzrostu tak, jakbyśmy sobie tego życzyli. To wspólne dla krajów Europy Środkowej doświadczenie i wspólne możliwości do wykorzystania – zauważył słowacki minister.

Politycy postulowali także walkę z przeregulowaniem gospodarki UE, promowanie innowacyjności i poszukiwanie nowych źródeł przewag konkurencyjnych w starciu z globalnymi przeciwnikami.

Co dalej z euro

Jednym z warunków rozwoju Europy jest wspólna europejska waluta – podkreślali z kolei uczestnicy debaty „Przyszłość strefy euro". Dyskusję rozpoczął Janusz Lewandowski, komisarz UE ds. budżetu i programowania finansowego, który przemawiał do uczestników EKG z Brukseli. Wczoraj ruszyła tam decydująca faza negocjacji unijnego budżetu na lata 2013–2020. – Do tego, co się ostatnio działo w Europie, najlepiej pasuje powiedzenie: co cię nie zabije, to cię wzmocni. Europa, aby trwać, musi się zmienić – ocenił Lewandowski. Jako podstawę nowego kształtu Wspólnoty wymienił takie projekty jak Europejski Mechanizm Stabilizacyjny, unia fiskalna i unia bankowa.

Ale sukces ich powodzenia obwarowany jest pewnymi warunkami. – Przede wszystkim nie można dzielić Europy na euro i non-euro, ponieważ to, co Europie potrzebne jest najbardziej, to wielki wspólny rynek – zaznaczył Lewandowski. – Po drugie naprawa euro oznacza więcej widzialnej ręki Brukseli. A widzimy odpływ zaufania od projektu europejskiego – dodał.

Potrzebę politycznej trwałości nowej architektury podkreślali też pozostali uczestnicy debaty. – To być może największe wyzwanie dla eurolandu, ponieważ euro było, jest i będzie głównie projektem politycznym – podkreślał Ivan Miklos, b. minister finansów Słowacji. – Ogromnym zagrożeniem dla strefy euro jest brak stabilności politycznej. Euro kojarzy się teraz z rygorem gospodarczym kanclerz Niemiec Angeli Merkel, co wzmacnia społeczny opór. A to otwiera drzwi populistom – wskazywał Maciej Witucki, prezes Orange Polska. Jego zdaniem euro stało się teraz „tanim chłopcem do bicia", a to nie wspólna waluta jest przyczyną problemów gospodarczych eurolandu, ale strukturalne problemy poszczególnych krajów. – Potrzebne jest otwarcie rynku europejskiego na rynek globalny i reformy w ramach poszczególnych gospodarek – podkreślał.

– Wszyscy mówią o problemach euro, a Europa ma wiele innych problemów – zgodził się Matti Vanhanen, były premier Finlandii. Zwrócił uwagę m.in. na trudności w pozyskiwaniu kapitału przez przedsiębiorstwa, wynikające z zaostrzonych rygorów kapitałowych wobec banków. – PKB może się zwiększać tylko wtedy, kiedy rozwijają się firmy, a do tego potrzeba finansowania – mówi.

Zdaniem Mikołaja Dowgielewicza, wicegubernatora Banku Rozwoju Rady Europy, dużym problemem są też ogromne różnice w stopach procentowych w poszczególnych krajach unii monetarnej, mającej wspólną politykę pieniężną. – Firmy w Finlandii płacą o wiele mniej za pożyczki niż firmy we Włoszech czy Hiszpanii. To będzie ciążyło spójności strefy euro – powiedział.