– Znam go dobrze, on zna mnie. Musimy tylko wyznaczyć „czerwone linie” i najważniejsze rzeczy dla każdego z nas – powiedział przed spotkaniem Biden. Zaraz po spotkaniu mówił dziennikarzom, że wierzy, iż nie będzie „nowej zimnej wojny” – z Chinami. I że nie myśli, by próba chińskiej inwazji na Tajwan była nieuchronna.
Nikt się nie łudzi, by rozmowy mogły w znacznym stopniu polepszyć stosunki dwóch państw dominujących na świecie. W ostatnich latach nie były one najlepsze, ale stanęły na krawędzi kryzysu, gdy w sierpniu szefowa Izby Reprezentantów Nancy Pelosi odwiedziła Tajwan. Pekin, uważający go za część swego terytorium, odpowiedział ponadtygodniowymi manewrami wojskowymi wokół wyspy, zmuszając USA do wysłania tam zespołów lotniskowców.
Xi nie jest zbyt kreatywny w negocjacjach z partnerami
Jean-Pierre Cabestan, politolog z Hongkongu
To pierwsze spotkanie Bidena jako prezydenta z Chińczykiem, którego zna od 2011 roku i wielokrotnie z nim rozmawiał. Ale był wtedy wiceprezydentem, a Xi Jinping nie miał jeszcze takiego zakresu władzy, jaki nadał mu miesiąc temu zjazd rządzącej w Chinach partii komunistycznej. Prawdopodobnie pozostanie przywódcą Chin dożywotnio. Ale prezydent Biden też przyjeżdża do Indonezji wzmocniony politycznie wynikami wyborów do Kongresu.
A „czerwone linie” obie strony wyrysowały już znacznie wcześniej. Półtora roku temu szef chińskiego MSZ przedstawił żądania wobec USA: żadnych prób szkodzenia chińskiemu rozwojowi gospodarczemu, jak i systemowi politycznemu, żadnego „szkodzenia” chińskiej suwerenności nad Hongkongiem, Tajwanem czy Morzem Południowochińskim. Biden zaś już czterokrotnie oświadczał, że USA gotowe są bronić Tajwanu. Co prawda za każdym razem jego współpracownicy dementowali oświadczenia swego szefa. Ponadto USA mają pretensje do Pekinu o „nieuczciwe praktyki handlowe”, a na ich żądania terytorialne na Morzu Południowochińskim kategorycznie się nie zgadzają, domagając się wolności żeglugi również w Cieśninie Tajwańskiej.
Do listy problemów dwustronnych doszły jeszcze wielostronne, od wojny w Ukrainie, poprzez północnokoreańskie prowokacje z bronią rakietową, po politykę klimatyczną. Pekin nie potępił rosyjskiego najazdu, ale ostatnio Xi w rozmowach z niemieckim kanclerzem Scholzem przestrzegł przed wywoływaniem wojny nuklearnej w Europie. Ostrzeżenie jawnie skierowane pod adresem Kremla powtórzył chiński minister spraw zagranicznych na zakończonym w niedzielę szczycie państw Azji Środkowej.
Czytaj więcej
Mimo ogłoszonego przez prezydentów Chin i Rosji "partnerstwa bez granic", Putin nie uprzedził Xi Jinpinga o planowanej inwazji na Ukrainę. Zagroziło to bezpieczeństwu ponad 6 tys. Chińczyków mieszkających w Ukrainie. Niektórzy z nich zginęli podczas ewakuacji - pisze "Financial Times".
– Problem z Chińczykami jest taki, że oni nie lubią spotkań i wymiany poglądów. Zawsze wtedy powtarzają wcześniej ustalone tezy. A Xi nie jest zbyt kreatywny w negocjacjach z partnerami – przestrzegł jednak politolog z Hongkongu Jean-Pierre Cabestan.
Obie strony niezbyt sobie ufają. Waszyngton uważa, że Chiny próbują skupić wokół siebie autorytarnych władców, by stworzyć z nimi koalicję antyamerykańską. Pekin zaś jest przekonany, że USA będą przeszkadzać mu w rozwoju, by nie stał się pierwszą gospodarką świata. Przywódcy starają się „ustabilizować stosunki” między obu krajami, by nie doprowadzić do przypadkowego i niekontrolowanego konfliktu, o nieobliczalnych konsekwencjach. „Konkurencja nie powinna przerodzić się w konflikt” – twierdzili Amerykanie.
