Prywatyzacja pracownicza bez sukcesów

W maju tego roku Józef Makosiej, prezes Przedsiębiorstwa Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę Wodrol-Olsztyn, zwołał załogę i zapytał: – Chcecie dalej pracować w Wodrolu czy ryzykujemy, że ktoś nas kupi?

Odzew był natychmiastowy. Na ok. 70 zatrudnionych w firmie 44 osoby przystąpiły do nowo tworzonej spółki pracowniczej. Potem dogadali się z sąsiadem – Bujalski sp. z o.o., która wynajmowała od Wodrolu pomieszczenia. Ustalili, że Bujalski zostanie udziałowcem spółki pracowniczej, a potem wymieni udziały na część należących do Wodrolu nieruchomości.

Współpraca się opłaciła. Wodrol Spółka Pracownicza okazała się jedną z zaledwie czterech spółek pracowniczych, którym w 2010 r. udało się podpisać umowy zakupu swoich firm.

[srodtytul]Pomoc na papierze[/srodtytul]

Załogi prywatyzowanych firm powitały z entuzjazmem program wsparcia prywatyzacji pracowniczo-menedżerskiej przyjęty przez rząd w 2009 r. Liczono, że będzie można bez trudu dostać poręczenia kredytu w Banku Gospodarstwa Krajowego, a potem kupić swoje spółki.

Niestety, nadzieje okazały się płonne. Gwarancje udostępniono dopiero pół roku po przyjęciu programu. Szybko okazało się też, że nie są dla wszystkich. Najpierw trzeba dostać promesę kredytową w banku komercyjnym. A te z dużą ostrożnością traktują świeżo zawiązane spółki pracownicze. W efekcie z programu wsparcia nie skorzystała dotąd ani jedna z nich, choć kilka (m.in. spółka pracownicza Polmosu Bielsko-Biała) było nim zainteresowanych.

W praktyce szansę na sukces w prywatyzacji pracowniczo-menedżerskiej mają więc załogi średnich i małych firm, które znajdą partnera dysponującego wystarczającym kapitałem. Tak się stało w przypadku Wodrolu, a także spółki Inwestycje Wydawnicze, założonej w 2009 r. przez 65 pracowników wydawnictwa Bellona (aż 97 proc. zatrudnionych), która 4 grudnia podpisała przedwstępną umowę zakupu akcji Bellony wspólnie z firmą Creditero Holdings Limited z siedzibą na Cyprze. Ta druga firma to spółka celowa znanego dewelopera Ghelamco. – Znaleźliśmy partnera, który wykazał zainteresowanie naszymi nieruchomościami, podczas gdy pracownicy udowodnili już wcześniej, że potrafią wydawać książki i skutecznie je sprzedawać – mówi „Rz” Zbigniew Czerwiński, prezes spółki Inwestycje Wydawnicze. – To stwarza szansę, że uda się skutecznie rozdzielić działalność po zakupie Bellony.

[srodtytul]Niepokój pracowników[/srodtytul]

Osobnym przypadkiem jest Przedsiębiorstwo Górnicze Silesia, które podpisało umowę zakupu kopalni Silesia. Górnicy są w tej spółce w mniejszości. 67 proc. udziałów ma czeski inwestor Energeticky a Prumyslovy Holding.

Niepokój wśród załóg budzi też plan zniesienia prywatyzacji bezpośredniej wprowadzany ustawą o wykonywaniu niektórych uprawnień Skarbu Państwa (Sejm będzie debatować o niej 4 stycznia.) – Ta forma prywatyzacji pozwalała pracownikom wystąpić w pierwszej kolejności z inicjatywą zakupu swojej firmy. Po komercjalizacji nie będą mieć już tego przywileju – mówi „Rz” szef związku zawodowego w jednym z przedsiębiorstw państwowych.

– Prywatyzacja bezpośrednia jest jedną z możliwości przejmowania przez pracowników odpowiedzialności za swoją firmę i nie należy jej łączyć wprost z tzw. prywatyzacją pracowniczą – uspokaja Adam Leszkiewicz, wiceminister skarbu. – Zniesienie prywatyzacji bezpośredniej ustawą nie zablokuje rządowego programu prywatyzacji pracowniczo-menedżerskiej, bo jest on tak naprawdę instrumentem wsparcia dla spółek założonych przez pracowników – przy udziale BGK, a chcących uczestniczyć w nowych procesach prywatyzacyjnych.