Elektrownie węglowe dominują w Polsce

Polska jest największym producentem węgla kamiennego w UE (wydobycie roczne ok. 80 mln ton). Mimo to od 2008 r. jesteśmy importerem netto tego surowca. Głównie dlatego, że energetyka, która rocznie zużywa ponad 40 mln ton tego paliwa, postawiła na tańszy węgiel z importu.

Inaczej jest z węglem brunatnym. Elektrownie opalane nim korzystają z rodzimego surowca (roczne wydobycie ok. 57 mln ton), bo jego import byłby za drogi, a poza tym przy transporcie traci on część właściwości.

[srodtytul]Czarne złoto w cenie[/srodtytul]

W tym roku sprzedaż węgla kamiennego przez polskie kopalnie nie spadła, gdyż kopalnie nie podniosły cen. W kolejnych latach nadal będziemy jednak importerem netto, m.in. dlatego, że wydobycie w Polsce będzie maleć.

Kompania Węglowa, największa spółka górnicza w Europie, skupiająca 15, czyli połowę, polskich kopalń, planuje do 2015 r. zmniejszenie produkcji z 41 do 34 mln ton rocznie. Wydobycie spadnie też w Katowickim Holdingu Węglowym i Jastrzębskiej Spółce Węglowej, produkującej głównie węgiel koksowy do produkcji stali. Tylko lubelska Bogdanka, jedyna kopalnia notowana na giełdzie, dzięki rozbudowie zakładu za 1,5 mld zł ma w 2014 r. podwoić produkcję – do 11 mln ton rocznie.

[wyimek]40 mln ton węgla kamiennego rocznie zużywa polska energetyka[/wyimek]

– Bogdanka nie eksportuje węgla. Wszystko sprzedaje w kraju. Z danych za pierwsze półrocze wynika jednak, że w porównaniu z ubiegłym rokiem relacja między eksportem a importem się wyrównuje – mówi Mirosław Taras, prezes Bogdanki. – Wyraźny wpływ na taki stan ma wzrost cen w portach ARA (Amsterdam, Rotterdam, Antwerpia – red.) i w Rosji oraz niskie ceny proponowane przez polskich producentów.

Krajowe kopalnie nie wykluczają jednak, że w przyszłym roku ich węgiel zdrożeje. Teraz energetyka płaci średnio 270 – 290 zł za tonę. Na świecie ceny od miesięcy utrzymują się powyżej 90 dolarów za tonę. Po doliczeniu opłaty frachtowej i kosztów transportu kolejowego w kraju oraz po uwzględnieniu wysokiego kursu dolara okazuje się, że tona węgla z zagranicy kosztuje obecnie energetykę ok. 340 zł. Według szacunków „Rz” po podwyżce tona z polskich kopalń będzie o kilka złotych tańsza.

[srodtytul]Współpraca gigantów[/srodtytul]

Zdaniem Waldemara Pawlaka, wicepremiera i ministra gospodarki, kopalnie i elektrownie powinny ściślej współpracować. Bogdanka i należące do Enei Kozienice mają już wieloletni kontrakt na dostawy węgla wart ponad 10 mld zł. Teraz szykują kolejny, dla nowego bloku energetycznego (800 – 900 MW). Kontrakt taki podpiszą też Kompania Węglowa i Południowy Koncern Energetyczny z grupy Tauron.

Kompania planowała zawarcie mniej więcej 20-letniej umowy na 2,5 mln ton węgla rocznie z niemieckim RWE. Jednak koncern wycofał się z budowy w Polsce bloku węglowego na rzecz elektrowni gazowej.

Katowicki Holding Węglowy zakładał budowę elektrowni o mocy 800 MW na bazie swojej nieczynnej kopalni Niwka-Modrzejów. Gwarantowałoby to zbyt paliwa. Jak jednak mówi Stanisław Gajos, prezes KHW, rozmowy w tej sprawie z partnerem z branży energetycznej zostały wstrzymane. Powodem są m.in. restrykcyjne przepisy unijne dotyczące limitów emisji CO2 i opłat emisyjnych. Skłaniają one energetykę do przestawiania się z węgla na inne paliwa, ponieważ węgiel emituje najwięcej CO2.

Za kilka lat wyczerpią się złoża takich zakładów, jak Wieczorek, Piekary, Rydułtowy-Anna czy Kazimierz Juliusz (jeśli nie sięgnie się po nowe). Tymczasem Unia Europejska w tym roku po raz ostatni godzi się na dofinansowanie z budżetu górniczych inwestycji. Polska wyasygnowała na ten cel 400 mln zł, co jest kroplą w morzu potrzeb, zważywszy że w 2010 r. kopalnie planują przeznaczyć na inwestycje 3 mld zł.

Spółki węglowe mogą próbować pozyskać środki od inwestorów giełdowych, biorąc przykład z Bogdanki. Do debiutu na warszawskim parkiecie przygotowują się: Katowicki Holding Węglowy oraz Jastrzębska Spółka Węglowa. Może do tego dojść w 2011 lub 2012 r.

[srodtytul]Niepewna przyszłość[/srodtytul]

Węgiel brunatny, jeśli nie zostaną uruchomione nowe złoża, w 2030 r. zacznie się kończyć. W pięciu kopalniach, w tym w jednej prywatnej, Sieniawie, uruchamiane są obecnie złoża satelitarne (Tomisławice w Koninie, Złoczew w Bełchatowie).

Aby sięgnąć po kolejne, trzeba zbudować nową kopalnię odkrywkową. Plany takie ma Polska Grupa Energetyczna. Przez spółkę zależną dostała już koncesję na rozpoznanie złoża w okolicach Gubina.