Spadek, jak wyjaśnia Fundacja Republikańska, będzie konsekwencją zbyt szybkiego tempa podwyżek akcyzy, co doprowadziło do masowego odchodzenia konsumentów do szarej strefy.
– Z naszej prognozy wynika, że tegoroczne dochody z akcyzy będą niższe co najmniej o 4-5 proc., czyli blisko 1 mld zł. Szacowane przez nas straty w dochodach mogą okazać się poważnym problemem w i tak napiętym budżecie. Przypominam, że na koniec lutego deficyt sięgnął 60,9 proc. kwoty 35,6 mld zł zaplanowanej w ustawie budżetowej na 2013 r. – mówi Krzysztof Brosz z Fundacji Republikańskiej, jeden z autorów raportu „Polityka podatkowa państwa wobec branży tytoniowej oraz jej konsekwencje ekonomiczne i społeczne".
– Całe szczęście, że Ministerstwo Finansów wycofało się planów wdrożenia tzw. reformy systemu akcyzowego, zakładającej zmniejszenie akcyzy procentowej do 25% i podniesienie stawki kwotowej. Budżet straciłby na tym kolejne 200 mln zł. Poza natychmiastowym spadkiem przychodów, głównie z papierosów segmentu średniego i drogiego, zmiana struktury miała prowadzić do największych podwyżek podatku dla segmentu papierosów najtańszych. To wypchnęłoby jeszcze więcej konsumentów do szarej strefy, a tegoroczne straty budżetu z tytułu akcyzy przekroczyłyby zapewne 1,2 mld zł – dodaje ekspert Fundacji Republikańskiej.
Od 2004 roku dochody budżetu państwa z tytułu akcyzy i podatku VAT na papierosy rosły z roku na rok i dostarczyły w ostatnich dwóch latach ponad 9 proc. łącznych wpływów budżetowych Polski. Systematyczny wzrost trwał do połowy 2012 r., ale w drugim półroczu doszło do około dwu-procentowego spadku dochodów w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Wprawdzie wpływy z tytułu akcyzy tytoniowej za cały 2012 r. mają szansę zamknąć się nieznacznym dodatnim saldem w stosunku do 2011, to jednak zapaść, która następuje od połowy 2012, będzie się pogłębiać. Świadczy o tym styczeń 2013, kiedy Ministerstwo Finansów odnotowało ponad 17 proc. spadku wpływów z akcyzy w porównaniu ze styczniem 2012.
Fundacja podaje, że spadek dochodów budżetowych z akcyzy ma swoją przyczynę w malejącej legalnej sprzedaży papierosów. W 2012 po niewielkim wzroście w I kwartale, legalny rynek zaczął kurczyć się w tempie blisko 9 proc. rok do roku. Najszybszy spadek legalnej sprzedaży, bo 13 proc., odnotowano w segmencie najtańszych papierosów, stanowiących prawie 60 proc. rynku. Wysoka, ponad 9-procentowa podwyżka akcyzy od 1 stycznia 2013 dała kolejny impuls do ucieczki najmniej zamożnych konsumentów do szarej strefy.
