Efektywność nie nadąża

- Jednostkowe koszty pracy są teraz jedną z najpoważniejszych przyczyn rosnącej inflacji – zaznacza Radosław Bodys, analityk z Merrill Lynch. Według jego obliczeń w ostatnim kwartale 2007 r. jednostkowe koszty pracy wzrosły do 9 proc., podczas gdy rok wcześniej wynosiły 2,4 proc. To one zwiększają inflację, która jeśli nic się nie zmieni na rynku pracy i wynagrodzeń, może osiągnąć w ciągu dwóch lat ok. 6 proc.

Z badań NBP wynika, iż prawie połowa firm przewiduje podwyżki wynagrodzeń. W co trzeciej pensje poszły w górę znacznie powyżej wydajności. W kolejnych 50 proc. podwyżki i wydajność "idą łeb w łeb". Ale co piąta firma deklaruje, że w niej płace rosną wolniej niż wydajność. Rosną zatem jednostkowe koszty pracy.

– Dynamika wzrostu wynagrodzeń osiągnie w tym roku 9,7 proc. – mówi Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu. – A to znaczy, że koszty pracy, które są w dużej mierze pochodnymi pensji, wzrosną znacznie więcej niż w zeszłym roku. Przypomina, że koszty pracy podbiją rosnące ceny energii, paliw i materiałów.

Jankowiak dodaje, że skok kosztów byłby większy, gdyby nie cięcie składki rentowej. – Miejmy nadzieję, że także w tym roku rząd przygotuje jakieś regulacje podatkowe, które pozwolą odciążyć pracodawców.

Problem jest coraz pilniejszy, bo presja płacowa znacznie przewyższa wydajność, a to może obniżyć konkurencyjność firm i spowolnić rozwój.

Zdaniem wiceministra finansów Stanisława Gomułki przedsiębiorcy będą się starali podnieść wydajność lub w rozsądny sposób trzymać podwyżki wynagrodzeń w ryzach. Ministerstwo szykuje się do zmniejszenia pozapłacowych kosztów pracy, ale tylko w przypadku zatrudniania pracowników, którzy skończyli 50 lat.

– To ma być zachęta, by nie uciekali z rynku pracy – tłumaczy wiceminister. Dodatkowo przedsiębiorców, tak jak wszystkich, będzie dotyczyła zapowiedziana reforma finansów publicznych i obniżenie stawek podatkowych.

Część firm już teraz stara się przeciwdziałać rosnącym jednostkowym kosztom pracy.

– W zeszłym roku wynagrodzenia wzrosły o około 10 procent. Wydajność, niestety, tak szybko nie rośne. W tym roku choć pracownicy chętnie zarabialiby jeszcze więcej, konsekwentnie odmawiamy – przyznaje Lucyna Sułtanowicz, dyrektor generalna firmy odzieżowej Caterina. Firma modernizuje się i wprowadza nowe technologie produkcyjne. – Używamy komputerów już nie tylko w modelarni, ale także w krojowni.

– Firmy coraz chętniej korzystają z outsourcingu. Nie produkują u siebie, lecz zamawiają u podwykonawców. Tak omijają pozapłacowe koszty pracy, a koszty usług wpisują w koszty zamówienia – tłumaczy Andrzej Kinast, prezes firmy doradczej Grant Thornton Polska.

Firmy starają się zmienić strukturę kosztów i podnieść wydajność. Inwestują w nowe technologie. Tak dzieje się na przykład w JWC, firmie budowlanej. Firma zmienia technologię, tak by jak najwięcej korzystać z prefabrykatów, zatrudnia zagranicznych pracowników. Stara się zawierać długoterminowe umowy kupna surowców. – Ale to jest coraz trudniejsze, bo coraz częściej są zrywane – dodaje prezes JWC Jerzy Zdrzałka.