Sektor finansowy ma do odegrania szczególną rolę

Banki, ubezpieczyciele i fundusze inwestycyjne już nie tylko dostosowują się do wymogów ESG, ale coraz częściej postrzegają siebie jako aktywnych uczestników tej zmiany. Według raportu „Zielone finanse w Polsce 2025” aż 72 proc. instytucji finansowych deklaruje, że aspekty ESG są włączone w ich procesy decyzyjne, a 43 proc. banków powiązało wynagrodzenia zarządów z realizacją celów zrównoważonego rozwoju.

– To wyraźny sygnał, że ESG nie jest już tylko formalnością, ale realnym narzędziem do zarządzania ryzykiem, reputacją i wartością biznesową – komentuje Dorota Nieckarz, menedżer z działu zrównoważonego rozwoju Forvis Mazars w Polsce.

Jakie trendy widać

Przedstawiciele banków potwierdzają, że rola sektora finansowego wykracza dziś daleko poza dostarczenie kapitału: banki, ubezpieczyciele i fundusze coraz częściej pełnią funkcję partnerów strategicznych. Projektują struktury finansowania, wspierają w ocenie ryzyka i mierzeniu efektów, a także pomagają zebrać dane i poznać standardy raportowania.

– W Polsce popyt na „zielone” aktywa oraz instrumenty powiązane z celami ESG wyraźnie rośnie. Duże przedsiębiorstwa wpisują cele klimatyczne w strategie i oczekują zaawansowanych rozwiązań, jak kredyty sustainability-linked z KPI skorelowanymi ze ścieżkami dekarbonizacji – mówi Marzena Nowogródzka, dyrektor departamentu zrównoważonego rozwoju ESG PKO BP. Dodaje, że firmy średnie koncentrują się z kolei na efektywności energetycznej i własnych źródłach OZE, licząc na połączenie finansowania z doradztwem i dostępem do dotacji. Mniejsze podmioty częściej zaczynają od prostszych działań (oszczędność energii, zakupy zielonej energii), co pokazuje potencjał do dalszego skalowania inwestycji.

– Dziś najpopularniejsze są projekty niskokosztowe (LED, własne OZE z magazynami energii, poprawa efektywności, gwarancje pochodzenia), natomiast rzadziej realizowane – jak termomodernizacje czy elektryfikacja flot – wskazują na istotną lukę inwestycyjną – ocenia Nowogródzka.

Na rynku bankowym coraz wyraźniej widać integrację ESG z podstawową działalnością instytucji finansowych. Nie jako element dodatkowy, lecz fundament strategii i zarządzania ryzykiem.

– Do stress-testów i polityk kredytowych włączane są zarówno ryzyka fizyczne, związane z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, jak i ryzyka przejściowe, wynikające ze zmian regulacyjnych i technologicznych. Wymaga to znaczących inwestycji w narzędzia analityczne, dane oraz nowe kompetencje – mówi Ewa Kurek, ekspertka z biura analiz makroekonomicznych Pekao. Dodaje, że równolegle rośnie znaczenie regulacji (w tym upraszczanie przepisów), takich jak dyrektywa CSRD, taksonomia UE czy standard zielonych obligacji, które porządkują rynek i ograniczają ryzyko greenwashingu.

– Bankowość ESG w Polsce wychodzi z etapu pionierskich inicjatyw i wchodzi w fazę dojrzałego, systemowego wdrożenia – podsumowuje ekspertka Pekao.

Firmy chętnie realizują projekty z zakresu podnoszenia efektywności energetycznej, na które mogą uzyskać dofinansowania. Realizują też coraz więcej inwestycji w innowacyjne technologie wspierające zrównoważony rozwój biznesu. Ma to odzwierciedlenie w liczbach.

– Z roku na rok zwiększają się wolumeny i liczba transakcji zrównoważonego finansowania. W przypadku grupy kapitałowej Santander Bank Polska kwota ta tylko w roku 2024 wyniosła 8669 mln zł. W perspektywie lat 2024–2027 planujemy zmobilizować łącznie 31 046 mln zł takiego finansowania – wylicza Beata Kubida, menedżerka zespołu zrównoważonego rozwoju i ESG Santander Bank Polska.

Zrównoważona transformacja to proces, w którym niezbędne są innowacje i nowe technologie.

– Dynamicznie rozwija się rynek magazynów energii i instalacji wodorowych, które odgrywają kluczową rolę w budowaniu zrównoważonego systemu energetycznego. Rośnie znaczenie technologii opartych na big data, AI czy blockchainie. Dzięki nim udaje się pozyskiwać więcej danych, rośnie efektywność analityczna, a wiele procesów przebiega sprawniej – mówi Kubida.

Szanse i wyzwania

W ostatnich miesiącach wielu przedsiębiorców miało prawo zwątpić, czy na pewno inwestycja w ESG ma sens. Przekierowanie strumienia finansowego na sektor zbrojeniowy czy pakiet Omnibus opóźniający wejście w życie nowych obowiązków raportowych ESG mogły wzmacniać to poczucie.

– Z perspektywy instytucji finansującej widzimy jednak, że wiele firm dobrze zarządzających kwestiami ESG pozostaje liderami swoich branż, z większą odpornością na ryzyka biznesowe – mówi Michał Szalast-Dao Quy, dyrektor biura finansowania zrównoważonego rozwoju w Banku BNP Paribas. Dodaje, że skuteczna implementacja ESG do strategii biznesowej i w procesy operacyjne może stać się przewagą konkurencyjną. Szczególnie dla firm, gdzie np. rachunki za energię generują duże koszty lub redukcja śladu węglowego jest wymogiem w procesach zakupowych.

– Finansując wszystkie segmenty rynku, widzimy, że kluczem do sukcesu będzie wsparcie transformacji firm w łańcuchu dostaw, które są ważnym elementem polskiej gospodarki. Przykładowo sektor motoryzacyjny czy przetwórcy z branży spożywczej z pewnością powinny omówić z bankami, w którym kierunku planują swój rozwój i jakie rozwiązania finansowe mogą wesprzeć ich dalsze działania i zwiększenie konkurencyjności – podkreśla Szalast-Dao Quy. Dodaje, że banki – z racji swojego profilu – największy negatywny wpływ na środowisko wykazują w tzw. zakresie 3, czyli finansowanych portfeli kredytowych. Dlatego można śmiało założyć, że firma, która zdecyduje się na transformację, uzyska dużą atencję ze strony banku, a nawet preferencyjne warunki.

Rynek z potencjałem

Duży potencjał do finansowania zielonej transformacji drzemie w rynku kapitałowym. W Polsce nikła część zrównoważonych inwestycji finansowana jest z tego źródła. Od średniej unijnej wynoszącej 50 proc. dzieli nas przepaść. Czas pokaże, czy zostanie zasypana.