Rośnie znaczenie dobrostanu pracownika

Opinia partnera cyklu „Rzeczpospolitej”: Benefit Systems

Prawie dziewięć na dziesięć spośród 17,3 mln pracujących osób w Polsce (w tym 16,6 mln w wieku produkcyjnym) oceniało w IV kw. ub.r. swój stan zdrowia jako co najmniej dobry. Ten wynik badania GUS to pozytywna wiadomość dla pracodawców, choć ich uwagę powinien zwrócić widoczny spadek liczby i udziału osób, które swoje zdrowie oceniają bardzo dobrze.

O ile jeszcze na początku 2021 r. ta grupa liczyła prawie 3,9 mln osób (23 proc. ogółu pracujących), o tyle pod koniec zeszłego roku zmalała do 3 mln, czyli nieco ponad 17 proc. Po części jest to efekt starzenia się polskich pracowników. Według ostatnich danych GUS, z października ’23, średni wiek osób pracujących w gospodarce narodowej sięgał wtedy 42,6 roku, czyli o 0,2 więcej niż w grudniu poprzedniego roku (42,4 roku).

Przyczynia się do tego rosnąca liczba aktywnych zawodowo osób w wieku emerytalnym; pod koniec zeszłego roku było ich prawie 740 tys., a w kolejnych latach może ich przybywać szybciej. Według ubiegłorocznego sondażu portalu Pracuj.pl aż ośmiu na dziesięciu Polaków w wieku 55–65 lat zamierza nadal pracować po osiągnięciu wieku emerytalnego. Ta gotowość do dłuższej pracy (wynikająca też z potrzeb finansowych) to dobra wiadomość dla pracodawców, którym coraz trudniej będzie o młodych pracowników. Według prognozy GUS liczba osób w wieku produkcyjnym w latach 2022–2060 zmaleje w Polsce o około 7,1 mln, do 15,1 mln.

Koszt braku ruchu

Sama gotowość do pracy nie wystarczy; potrzebna jest jeszcze odpowiednia kondycja fizyczna i psychiczna, z którą w Polsce nie jest najlepiej. I to nie tylko wśród starszych pokoleń. Z danych GUS wynika, że pod koniec 2022 r. prawie czterech na dziesięciu mieszkańców naszego kraju powyżej 16. roku życia miało nadwagę, a co piąty był otyły. Wśród osób 60+ już co czwarta ma problem z otyłością, która przyspiesza rozwój chorób cywilizacyjnych, w tym cukrzycy typu 2 i nadciśnienia.

– Nie pamiętamy o znaczeniu profilaktyki, edukacji zdrowotnej, aktywności, zdrowego stylu życia – czyli o tych czynnikach, które pozwalają nam być w zdrowiu jak najdłużej – zwracała uwagę w niedawnej rozmowie z „Rzeczpospolitą” prof. Agnieszka Chłoń-Domińczak, prorektorka Szkoły Głównej Handlowej.

Przypomniała też, że brak dostatecznej aktywności fizycznej dorosłych i dzieci oznacza dla Polski 200 mln euro kosztów bezpośrednich i 1,3 mld euro kosztów pośrednich rocznie. Są to koszty związane m.in. z rosnącą liczbą zwolnień chorobowych. Jak wynika z danych ZUS, w ubiegłym roku lekarze wystawili 27 mln L4 na ponad 287 mln dni absencji chorobowej.

Nic więc dziwnego, że zapewniony przez pracodawcę pakiet medyczny (który pomaga uniknąć problemów z dostępem do specjalistów i badań w publicznej służbie zdrowia) plasuje się od lat w czołówce najwyżej cenionych świadczeń pracowniczych.

Kryzysy biją w psychikę

W ubiegłorocznym badaniu ICAN Research dla VanityStyle pakiet medyczny, wskazany przez prawie sześciu na dziesięciu pracowników, znalazł się na drugim miejscu listy pożądanych benefitów (za dofinansowaniem wypoczynku). Z innego badania (ARC Rynek i Opinia) wynika zaś, że prawie co drugi pracownik traktuje prywatny pakiet medyczny jako standard.

Nie bez powodu, bo jest to już standard w większości firm niezależnie od ich wielkości i branży – twierdzi Bartosz Kapczyński, członek zarządu ds. sprzedaży i obsługi klienta w Grupie Lux Med. – Prywatna opieka medyczna oferowana przez pracodawcę to element, który najbardziej odciąża budżet pracowników – przypomina Alina Smolarek, dyrektorka w Centrum Medycznym Enel-Med. W niedawnym badaniu Enel-Med aż 62 proc. pracowników wskazało prywatne pakiety medyczne jako benefity, z których najtrudniej byłoby im zrezygnować. Tym bardziej że coraz więcej firm dodaje tam również wsparcie psychologiczne.

Potrzebę wsparcia psychologicznego pokazała najpierw pandemia, a potem wojna w Ukrainie i kryzys inflacji, które mocno osłabiły kondycję psychiczną Polaków. Widać to w statystykach ZUS, według których w 2023 r. liczba zaświadczeń lekarskich z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania wzrosła do ponad 1,4 mln z 1,3 mln rok wcześniej.

Jak podkreśla Magdalena Damasiewicz, dyrektor ds. abonamentów i ubezpieczeń zdrowotnych w Centrum Medycznym Enel-Med, liczba wizyt u psychologów i psychiatrów wzrosła tam w ubiegłym roku aż o 49 proc. Pogorszenie kondycji psychicznej pracowników widać też w przeprowadzonym pod koniec 2022 r. badaniu Poradni zdrowia psychicznego Harmonia należącej do Grupy Lux Med. Ponad sześciu na dziesięciu ankietowanych odczuwało znaczące obniżenie nastroju, a prawie co drugi notował wysoki poziom stresu objawiający się częstym rozdrażnieniem, bólami somatycznymi czy bezsennością.

Zbudować świadomość

– Coraz częściej spotykamy pacjentów cierpiących na bezsenność, w stanie permanentnego stresu i lęku czy wręcz prezentujących obniżony nastrój z depresją włącznie – twierdzi Bartosz Kapczyński, przypominając, że 97 proc. uczestników badania Harmonii wskazało, iż pracodawca powinien wspierać zdrowie psychiczne pracowników. Taką potrzebę otwarcie zgłasza najmłodsze na rynku pracy pokolenie Z. Według kwietniowego raportu Uniwersytetu SWPS aż dla 94 proc. ankietowanych zetek ważne jest podejście pracodawcy do kwestii zdrowia psychicznego pracowników.

W tym do profilaktyki, której firmy jeszcze nie doceniają – jak dowodzi badanie MultiSport Index 2023 przeprowadzone przez Benefit Systems. Aż trzech na pięciu pracowników w Polsce wskazało tam, że ich pracodawca nie podejmuje żadnych działań antystresowych, także tych związanych z aktywnością fizyczną, w której większość badanych oczekuje finansowego wsparcia firmy (wśród osób 50+ aż 70 proc.)

Tę potrzebę potwierdził ubiegłoroczny raport firmy Well.hr, który podsumowuje badanie wskaźnika well-beingu, czyli dobrostanu w pracy. Wśród siedmiu wymiarów dobrostanu polscy pracownicy najgorzej ocenili tam swoją kondycję psychiczną i fizyczną. – Tylko 43 proc. badanych potrafi się zregenerować po wyczerpującym dniu pracy, a co piątemu z pracowników taka regeneracja nie udaje się nigdy – przypomina Joanna Kotzian, współzałożycielka Well.hr, zwracając też uwagę na znacząco wyższy wskaźnik well-beingu wśród menedżerów. Jak ocenia Magdalena Pancewicz, ekspertka i współzałożycielka Well.hr, to nie tylko kwestia wyższych zarobków, które zwiększają poczucie bezpieczeństwa finansowego szefów. Ważna jest też świadomość. – Osoby kierujące pracą innych zwykle zdają sobie sprawę ze znaczenia well-beingu i częściej deklarują dbałość o zdrowe odżywianie, aktywność fizyczną, a także o regularne badania lekarskie – wyjaśnia Pancewicz.

Opinia partnera cyklu „Rzeczpospolitej”: Benefit Systems

Aktywność fizyczna to istotny element profilaktyki

Wojciech Szwarc, członek zarządu Benefit Systems

Współczesne społeczeństwa się starzeją, a ludzie żyją coraz dłużej. W konsekwencji zmienia się także mediana wieku pracujących Polaków. Według danych GUS średnia wieku polskiego pracownika wynosi dziś ponad 42 lata i wiele wskazuje na to, że tych lat będzie nam przybywać. Dodatkowo z prognoz Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w najbardziej pesymistycznym scenariuszu do 2060 roku populacja pracujących mieszkańców Polski skurczy się niemal o połowę.

Żyjemy dłużej, bardziej intensywnie, w coraz bardziej wymagających czasach, w których rośnie m.in. liczba osób cierpiących na choroby cywilizacyjne. Dlatego istotne jest dziś inwestowanie w swój dobrostan, by poprawić aktualne samopoczucie i  zapewnić sobie dobre życie w przyszłości, również po zakończeniu kariery zawodowej. Coraz więcej mówi się o zdrowym stylu życia rozumianym nie tylko jako profilaktyka chorób cywilizacyjnych, ale także jako skuteczna inwestycja we własne zdrowie w późnej dorosłości. Obserwujemy rosnące zainteresowanie pracodawców wsparciem kondycji i zdrowia pracowników, w którym aktywność fizyczna jest jednym z istotnych elementów – w myśl zasady „ruch zastąpi prawie każdy lek, podczas gdy wszystkie lekarstwa razem wzięte nigdy nie zastąpią ruchu”. Po ponad 20 latach działania programu MultiSport wiemy, że aktywność fizyczna to sprawdzony, wykorzystywany przez wiele firm i oczekiwany przez pracowników element budowania dobrostanu.

Aktywność fizyczna to biologiczny fundament funkcjonowania całego organizmu. Z jednej strony pozwala na utrzymanie dobrej kondycji fizycznej, a także umysłowej, a z drugiej stanowi kluczowy element profilaktyki, zabezpieczając nasze zdrowie na przyszłość. Jak wskazuje najnowsze badanie MultiSport Index, tematem wsparcia aktywności fizycznej przez pracodawcę zainteresowani są reprezentanci różnych pokoleń. Co ciekawe, odsetek Polaków, którzy wprost wskazują, że pracodawca powinien wspierać finansowo aktywność fizyczną zatrudnionych, wzrasta wraz z wiekiem respondentów, osiągając w grupie 50-latków 70-procentowe poparcie. Wraz z wiekiem rośnie także grupa aktywnych fizycznie Polaków, dla których główną motywacją do uprawiania sportu są aspekty stricte zdrowotne. Ale czy to oznacza, że młodzi nie utożsamiają aktywności ze zdrowiem? Wręcz przeciwnie. Młodzi, choć mają różne motywacje do uprawiania sportu, wyróżniają się najwyższym poziomem świadomości w zakresie jego wpływu na zdrowie – to osoby między 25. a 29. rokiem życia najlepiej zdają sobie sprawę, że aktywność fizyczna jest przepustką do zapobiegania chorobom (95 proc. wskazań w badaniu MultiSport Index 2023). Co istotne, jest to grupa, która efektywnie przekłada świadomość na nawyki – 64 proc. podejmuje aktywność fizyczną co najmniej raz w tygodniu.