Od sprawy beznadziejnej do pełnego sukcesu. Dziesięć lat walki frankowiczów

Dokładnie 15 stycznia 2025 r. mija dziesięć lat od „czarnego czwartku”, czyli dnia, gdy kurs franka szwajcarskiego przebił granicę 5 zł. Ta rocznica to dobra okazja, by podsumować dekadę walki frankowiczów o ich prawa. Jakie były przełomowe momenty w tej batalii i jakie najważniejsze osiągnięcia?

Czytaj więcej

Konsumenci

Frankowicze szybciej rozwiążą spór z bankiem. Rząd przedstawił projekt

Projekt przepisów umożliwiających sądom szybsze rozpoznawanie spraw dotyczących kredytów denomino...

Co udało się wywalczyć frankowiczom

– Ostatnia dekada w sporach frankowiczów to nie tylko historia walki, ale przede wszystkim dowód na to, jak determinacja konsumentów i wsparcie prawników mogą przeobrazić sprawę z pozornie beznadziejnej w pełen sukces – komentuje mecenas Karolina Pilawska z kancelarii Pilawska Zorski Adwokaci, jedna z organizatorek konferencji na ten temat, która odbędzie się 15 stycznia. – W tym czasie sądy polskie przeszły drogę od ostrożnych i nielicznych wyroków na korzyść frankowiczów do stanu, w którym stwierdzanie nieważności umów kredytowych stało się normą – dodaje.

Andrzej Powierża, analityk Biura Maklerskiego Citi Handlowy, który śledzi sagę frankową od początku, przypomina, że ta historia zaczęła się w 2008 r., gdy po globalnym kryzysie finansowym kredytobiorcy zaczęli odczuwać negatywny wpływ zmian kursowych na wysokość ich rat. Rok 2015 był na tyle przełomowy, że zaczęło się zmieniać nastawienie opinii publicznej.

– Wcześniej dominowało podejście, że kredyty trzeba spłacać, a roszczenia kredytobiorców CHF są nieuzasadnione. Gdy kurs franka ponownie poszybował i osiągnął 5 zł, pojawiło się przekonanie, że problemy frankowiczów nie są przez nich zawinione i w związku z tym potrzebują oni pomocy – zauważa Powierża.

Najważniejsze wyroki TSUE w sprawach frankowych

Jeszcze w 2015 r. pojawiły się więc pierwsze inicjatywy ustawowe, jak rozwiązać problem. Nic z tego wówczas nie wyszło, ale coraz więcej instytucji publicznych stawało po stronie frankowiczów. Radca prawny Wojciech Bochenek wylicza tu m.in. raport rzecznika finansowego, raport NIK, stanowisko rzecznika praw obywatelskich czy w końcu stanowisko polskiego rządu.

Z punktu widzenia prawnego najważniejsze kamienie milowe to liczne orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z wyrokiem dotyczącym tzw. sprawy Dziubaków z października 2019 r. na czele. TSUE potwierdził wówczas, że w przypadku stwierdzenia abuzywności klauzul przeliczeniowych umowa kredytu może zostać uznana za nieważną. Z kolei orzeczenie TSUE z czerwca 2023 r. rozwiało wątpliwości dotyczące wzajemnych rozliczeń po uznaniu umowy za nieważną.

– Trybunał jasno wskazał, że bankom nie przysługuje ani wynagrodzenie za korzystanie z kapitału, ani jakakolwiek forma waloryzacji czy rekompensaty, co raz na zawsze ucięło narrację o rzekomej „krzywdzie” banków. To stanowisko TSUE wzmocniło ochronę konsumentów, potwierdzając, że banki, które stosowały nieuczciwe klauzule, nie mogą czerpać z tego dodatkowych korzyści – zaznacza mecenas Pilawska.

Czytaj więcej

Banki

Saga frankowa przeciągnie się jeszcze na 2025 rok, albo i dłużej

Przy rekordowych zyskach w minionym roku banki mogłyby prawdopodobnie jednym ruchem zamknąć probl...

Jakie korzyści uzyskali frankowicze

Andrzej Powierża uważa, że większe znaczenie od słynnego wyroku TSUE z października 2019 r. miała uchwała polskiego Sądu Najwyższego z czerwca 2018 r., która doprowadziła do powszechnego uznawania za abuzywne postanowień umów kredytowych odsyłających do tabel bankowych. Na początku 2019 r. linia orzecznicza SN szła w kierunku tzw. odfrankowienia umów, a po orzeczeniu TSUE w sprawie państwa Dziubaków zaczęło dominować unieważnianie umów.