Banki centralne tną stopy, by ratować gospodarkę

Pogłębienie kryzysu finansowego zwiększyło ryzyko spowolnienia gospodarczego – napisał amerykański Fed w komunikacie po obniżce głównej stopy procentowej o 0,5 pkt proc. do 1,5 proc. Według analityków Goldman Sachs Group to jeszcze nie koniec – przewidują bowiem, że Fed może dokonać kolejnej obniżki stóp procentowych o 50 punktów bazowych do 1 proc. już na najbliższym posiedzeniu.

Wczoraj siedem banków centralnych przeprowadziło skoordynowaną akcję obniżenia kosztów kredytów, aby ratować gospodarkę przed recesją. Polegała ona na zredukowaniu stóp procentowych o 25 – 50 pkt bazowych. To pierwsze tego typu wspólne działanie w historii bankowości. Dodatkowo Bank Japonii, który utrzymuje stopy na bardzo niskim poziomie (0,5 pkt proc.), wyraził swoje poparcie dla globalnej obniżki stóp.

Akcja pojedynczych banków mogłaby być nie dość mocnym sygnałem. Tym bardziej że obniżki stóp przez Fed, a także EBC były już przez rynek oczekiwane. – Tymczasem wspólne działanie robi wrażenie i ma na celu poprawienie sytuacji na rynkach finansowych. Czy tak się stanie, na razie trudno powiedzieć, bo jest to działanie psychologiczne, a nie oddziaływanie na fundamenty gospodarki – mówi Marcin Mróz, główny ekonomista Fortis Banku.

Banki centralne postanowiły działać, bo z powodu sytuacji na światowym rynku pieniężnym instytucje finansowe nie chcą pożyczać pieniędzy na dłużej niż na jedną noc. W takiej sytuacji i przy jednoczesnym złagodzeniu ryzyka inflacji taki ruch był możliwy, bo jest obawa, że tak trudna sytuacja na rynku pieniężnym może doprowadzić do globalnego spowolnienia gospodarczego. Ekonomiści są przekonani, że wspólna decyzja banków centralnych oddala perspektywę spodziewanej podwyżki stóp w Polsce na najbliższym posiedzeniu RPP (obraduje ona od 28 do 29 października), która utrzymuje stopy na poziomie 6 proc.

– Dla RPP może to być sygnał do niepodnoszenia stóp procentowych. Wydaje się, że umiarkowani członkowie RPP będą po akcji banków zdecydowanie bardziej niechętni podwyższaniu stóp. Obecnie szansa na wzrost stóp jest już minimalna, ale nie oznacza to, że Rada Polityki Pieniężnej skopiuje ruch głównych banków centralnych. Polski system finansowy znajduje się w nieporównanie lepszej sytuacji – podkreśla Marcin Mróz.

Rada zebrała się wczoraj o 19 na nadzwyczajnym spotkaniu, związanym z sytuacją na międzynarodowych rynkach finansowych i decyzjami podjętymi przez główne banki centralne. Gdy zamykaliśmy to wydanie, wyniki posiedzenia nie były jeszcze znane.

Co ostatecznie zrobi RPP, nie jest tak jednoznaczne. Jeden z członków RPP Jan Czekaj powiedział, że środowa decyzja banków centralnych będzie na pewno brana pod uwagę przez radę. – Nasza sytuacja jest lepsza niż krajów Europy Zachodniej. Musimy wrócić do celu inflacyjnego, ale będziemy też obserwować, czy nie pojawiają się wyraźne sygnały spowolnienia. Decyzje będą zależeć od sytuacji – mówi „Rz“ Dariusz Filar, członek RPP. Jeżeli nawet rada zdecyduje się nie podnosić stóp, to jednak obniżki są też mało prawdopodobne chociażby ze względu na plany przyjęcia euro przez Polskę już w 2012 r.

—Elżbieta Glapiak

[ramka][b]Brytyjski rząd ratuje banki[/b]

W środę rząd Wielkiej Brytanii przedstawił program pomocy dla tamtejszych banków polegający m.in. na ich dokapitalizowaniu. Na ten cel zostanie przeznaczone do 50 mld funtów. – Podobne działania będą musiały podjąć także inne kraje – ocenia premier Wielkiej Brytanii Gordon Brown. Podkreśla, że w przeciwieństwie do amerykańskiego planu rząd brytyjski „nie daje po prostu pieniędzy” i jego plan sięga dalej niż amerykański plan Paulsona.

Objęte programem mają być banki: Abbey, Barclays, HBOS, HSBC, Lloyds, Royal Bank of Scotland, Nationwide Building Society i Standard Chartered. HSBC już zapowiedział, że na chwilę obecną nie zamierza korzystać z planu. Barclays, Llloyds i RBS wydały oświadczenia wyrażające zadowolenie z jego ogłoszenia. W zamian za dokapitalizowanie rząd oczekuje, że banki będą wspierały małych przedsiębiorców i osoby chcące kupić dom, a także dokonają zmian w wysokości wynagrodzeń swoich zarządów.