Historycy z Uniwersytetu w Stambule przebadali odnalezioną w jednej z bibliotek tego miasta kopię pochodzącej z 1206 r. arabskiej „Księgi wiedzy o przemyślnych urządzeniach mechanicznych" (arab. „Kitab ? ma'rifat al-hiyal al-handasiyya"). Autorem tego dzieła jest genialny arabski matematyk, zegarmistrz i wynalazca Badi al-Dżazari. Jego praca składa się z sześciu rozdziałów zawierających 50 szczegółowych projektów urządzeń mechanicznych opisanych na 174 szkicach.
Pierwsze zamki szyfrowane
Al-Dżazari jest uznawany za wynalazcę wału korbowego, który dzisiaj jest stosowany w silnikach spalinowych. Jest on także konstruktorem zamka szyfrowego, maszyn irygacyjnych, a nawet automatu do serwowania napojów. Opisane mechanizmy działają, wykorzystując przeciwwagę ciężarków lub przepływ wody.
Największym dziełem średniowiecznego inżyniera jest wysoki na 6 metrów, olbrzymi automat liczący czas, nazwany od swoich kształtów Zegarem Słonia. Al-Dżazari umieścił w brzuchu słonia pojemnik z wodą, po której spływała dziurawa misa połączona sznurkiem z siedzącym na grzbiecie słonia człowiekiem. Tonąca misa uruchamiała jeźdźca, który „pokazywał" minuty. Co pół godziny mała piłeczka spadała do paszczy smoka znajdującego się nad jeźdźcem, uruchamiając tarczę godzinową. Z kolei gdy piłka wylatywała z paszczy smoka, poruszała mechanizm jeźdźca i proces zaczynał się od początku.
Do dzisiaj w Dubaju zachowało się także inne wielkie dzieło mistrza – Zegar Zamkowy, który jest uznawany za pierwsze urządzenie szyfrujące na świecie. Umieszczone na jego szczycie koło obrotowe podzielone jest na 12 znaków zodiaku. Przesuwający się wokół ściany przedniej księżyc otwiera drzwi z kolejnymi godzinami. Co pół godziny znajdujące się po bokach ptaki wypuszczają kule do waz, a każda pełna godzina jest ogłaszana melodią graną przez pięciu muzyków. Ten niezwykle precyzyjny mechanizm napędza spływająca w dół woda umieszczona w podłużnej rurze. Analiza zachowanej kopii księgi Al-Dżazariego doprowadziła naukowców do wniosku, że można go uznać za pierwszego w historii twórcę robotyki humanoidalnej.
Maszyna do mycia rąk
Ismail al-Dżazari był, podobnie jak wcześniej jego ojciec, głównym inżynierem w pałacu Artukidów, turkmeńskiej dynastii panującej w Diyarbakirze od XII do XIII wieku. Naprawdę nazywał się Badi' al-Zaman Abu-'l-'Izz Ibn Isma'il Ibn al-Razzaz. Przydomek Al-Dżazari pochodzi od miejsca jego urodzenia – miejscowości Al-Dżazira (arab. Wyspa), położonej w dorzeczu Tygrysu i Eufratu. „Nie sposób przecenić znaczenia pracy Al-Dżazariego w historii inżynierii, sztuki tworzenia bogato zdobionych projektów i konstruowania rysunku technicznego" – pisał w 1974 r. brytyjski inżynier i profesor arabistyki Donald R. Hill. Al-Dżazari niezwykle precyzyjnie opisał 50 urządzeń mechanicznych z sześciu różnych kategorii. Znajduje się wśród nich: maszyna do mycia rąk (wudhu), która po umyciu rąk podaje ręcznik, pompa ciśnieniowa czy urządzenie do upuszczania krwi.
