Wysłuchanie takiej osoby musi nastąpić przed podjęciem przez sąd rodzinny decyzji. Problem w tym, że ze względu na pandemię sędziowie nie są wpuszczani do szpitali. Egzaminu nie zdaje nawet wysłuchanie online, które formalnie jest możliwe w dużych szpitalach. W efekcie utrzymuje się bezprawie: pacjenci przebywają w nich miesiącami bez rozmowy z sędzią. MS problem zna, ale reakcji nie ma. Sprawą zajmowała się ostatnio Krajowa Rada Sądownictwa. Chodziło o zajęcie stanowiska w sprawie przyspieszenia kolejki do szczepień dla tej grupy sędziów rodzinnych.
Fikcja sądowa
Zasada jest prosta. Art. 45 ust. 2 ustawy o ochronie zdrowia stanowi, że „sędzia wizytujący szpital wysłuchuje osobę przyjętą do szpitala psychiatrycznego nie później niż w ciągu 48 godzin".
Czytaj także: W sądach coraz bardziej boją się zarazy
Tymczasem w czasie pandemii sędziowie raz są, a raz nie są wpuszczani do szpitali – w zależności od rozwoju sytuacji epidemicznej. Przykład? Jeden z największych sądów rejonowych w Polsce – SR dla Łodzi-Śródmieścia. Od 15 marca 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. wpływ spraw: wizytacje w szpitalach psychiatrycznych wyniósł 513, a brak możliwości przeprowadzenia wizytacji dotyczył zdecydowanej większości spraw – 477. Od 1 stycznia 2021 r. do 15 marca 2021 r. wpływ spraw: wizytacje w szpitalach psychiatrycznych wyniósł 148.
W żadnej nie było wizytacji.
W wielu sądach podejmowane są próby zdalnych połączeń. Często jednak pracownicy szpitala przekazują informację, że nie są w stanie takiej wideokonferencji zorganizować.
Nie wszędzie jest tak źle. Sędzia Dorota Hildebrand - Mrowiec, prezes Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce mówi Rzeczpospolitej, że nie ma problemów z wysłuchaniem on line.
– Wystarczy kontakt z oddziałową i jesteśmy w stanie umówić i zorganizować takie spotkanie w sądzie. Umożliwia nam to specjalna aplikacja mobilna - mówi Rzeczpospolitej. Kiedy pacjent wyraża zgodę na pobyt w szpitalu, sprawa jest umarzana. Jeśli się nie zgadza, dopuszczany jest dowód z opinii biegłego lekarza psychiatry i ustanawia się dla niego adwokata z urzędu.
Resort podjął działania
Jak zapewniono „Rz", sprawa kontroli w szpitalach psychiatrycznych przez sędziów była analizowana w resorcie. – Ani pandemia, ani przyjęte regulacje pracy sądów nie uzasadniają odstąpienia od zasad przewidzianych ustawą o ochronie zdrowia psychicznego kontroli czy przeprowadzania ich bez bezpośredniego kontaktu z osobami przebywającymi w zakładach. Podjęliśmy działania, by zapewnić ochronę osób tam przebywających. Udzielono także rekomendacji prezesom sadów co do sposobu przeprowadzania przesłuchań takich osób, zgodnie z ustawą.
Decyzja w rękach sądu
Art. 45. o ochronie zdrowia psychicznego
- przyjęcie do szpitala psychiatrycznego może nastąpić bez zgody osoby
- w trybie nagłym do szpitala psychiatrycznego może zostać przyjęta także osoba z zaburzeniami psychicznymi, która zagraża bezpośrednio swojemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, ale zachodzą wątpliwości, czy jest chora psychicznie
- w uzasadnionych przypadkach sąd zarządza przeprowadzenie rozprawy w szpitalu
- sędzia wizytujący szpital wysłuchuje osobę przyjętą do szpitala psychiatrycznego w trybie art. 23, przyjętą do szpitala bez jej zgody lub przyjętą do szpitala w celu wyjaśnienia wątpliwości
- w razie stwierdzenia, że pobyt takiej osoby w szpitalu psychiatrycznym jest oczywiście bezzasadny, sędzia zarządza natychmiastowe jej wypisanie ze szpitala i wnosi o umorzenie postępowania.
