Z powodu powszechności problemów z zatokami niektórzy żartują, że są one tylko po to, żeby chorowały. Tymczasem zatoki mają jeszcze kilka innych funkcji... – Ogrzewają i nawilżają trafiające do płuc powietrze, stanowią amortyzatory, które chronią mózg w przypadku urazów, sprawiają, że ludzka czaszka jest lżejsza – wylicza na łamach medonet.pl dr Michał Wątróbski, laryngolog. I przekonuje, że problemów z zatokami nie wolno bagatelizować, bo proste leczenie pozwoli uniknąć bardzo groźnych powikłań.
Skąd to zapalenie zatok?
Zapaleniu zatok sprzyja wszystko to, co powoduje obrzęk błony śluzowej nosa. Mogą to być wady anatomiczne, a także proces zapalny towarzyszący zwykłym przeziębieniom oraz alergiom. Również czynniki środowiskowe takie, jak dym tytoniowy, czy zanieczyszczenia przemysłowe będą uszkadzać błonę śluzową. Przyczyną obrzęku może być też chlor lub jego opary. Podrażnione przez ten związek błony śluzowe nosa i zatok puchną i powodują niedrożność.
Również nagłe zmiany temperatur powodują fizjologiczny obrzęk błon śluzowych. – Kiedy na zewnątrz temperatura waha się w okolicach zera, już samo wejście na basen, gdzie zwykle jest około 26 stopni C, jest szokiem termicznym. Woda w basenie to kolejna zmiana temperatury, a jak jeszcze przyjdzie nam do głowy, żeby skorzystać z sauny, temperaturowa huśtawka staje się olbrzymim wyzwaniem dla naszej śluzówki. Kiedy po tym wszystkim wychodzimy na dwór, zdezorientowane błony puchną – wyjaśnia laryngolog.
OBJAWY ZAPALENIA ZATOK PRZYNOSOWYCH
Ból jest najbardziej dokuczliwym symptomem zapalenia zatok przynosowych. Najczęściej zlokalizowany jest u nasady nosa i nasila się przy ruchach głowy np. przy pochylaniu się. Kolejnym objawem jest pojawienie się wydzieliny w nosie oraz utrata węchu. Dlatego rozpoznanie zapalenia zatok przynosowych stawiane jest przede wszystkim na podstawie wywiadu lekarskiego i badania jam nosa. Nie trzeba robić zdjęć RTG. Dobrze wyposażone gabinety laryngologiczne posiadają endoskopy umożliwiające zajrzenie do wnętrza nosa, aby sprawdzić stan błony śluzowej nosa, rodzaj wydzieliny, budowę anatomiczną. Jednak nawet bez endoskopu lekarz rodzinny może zdiagnozować zapalenie zatok i wdrożyć odpowiednie leczenie. Stwierdzenie obecności charakterystycznych objawów takich, jak niedrożność, wydzielina z jam nosa, zaburzenia węchu i ból jest zwykle wystarczające do rozpoznania zapalenia zatok.
LECZENIE ZAPALENIA ZATOK
Nie bagatelizujmy objawów zapalenia zatok. Nieleczone może prowadzić do powikłań takich jak zapalenie opon mózgowych, ropień mózgu, zapalenie nerwu wzrokowego, zapalenie gałki ocznej. Skuteczne w walce z chorobą są dostępne bez recepty leki przeciwzapalne i obkurczające błonę śluzową zawierające ibuprofen i pseudoefdrynę. Ibuprofen działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo, a pseudoefedryna obkurcza śluzówkę umożliwiając normalne oddychanie, a przez to niweluje ból zatok. Same krople do nosa nie zawsze wystarczą, bo chorzy często mają trudności z właściwym ich stosowaniem, a obrzęk błony śluzowej dodatkowo utrudnia dotarcie preparatu do ujść zatok. Jeśli niedrożność nosa i towarzyszący mu ból głowy nie mijają po 10 dniach, do leków objawowych działających przeciwbólowo i przeciwzapalnie lekarz dołączy antybiotyk i glikokortykosteroidy działające miejscowo. Kiedy jednak zmieniona stanem zapalnym błona śluzowa włóknieje i zarasta, konieczna może okazać się interwencja chirurgiczna.
DIAGNOSTYKA JAM NOSA - ENDOSKOPIA
Endoskopia jam nosa polega na wprowadzeniu wąskiego przewodu zakończonego soczewkami, dzięki którym możemy oglądać wnętrze poprzez okular lub tor wizyjny na ekranie monitora. Badanie pozwala na dokładną ocenę zmian anatomicznych w obrębie jam nosa, stanu przegrody nosa, bocznej ściany jamy nosa, wielkości małżowin nosowych, drożności naturalnych ujść zatok przynosowych. Taka diagnostyka umożliwia podjęcie decyzji, co do dalszego leczenia. Jeśli laryngolog stwierdzi znaczne zmiany patologiczne w świetle zatok, takie jak polipy nosa czy przerośnięta błona śluzowa zatok lub zmiany anatomiczne zwężające lub zamykające światło ujścia zatok przynosowych, konieczna może okazać się operacja. Najbardziej precyzyjną metodą wykrywającą zmiany anatomiczne w obrębie nosa i zatok przynosowych, a szczególnie zmiany w ich naturalnych ujściach i strukturach kostnych, jest tomografia komputerowa zatok przynosowych.
OPERACJA ZATOK PRZYNOSOWYCH
Większość interwencji chirurgicznych w obrębie zatok przynosowych odbywa się przy użyciu endoskopu wyposażonego nie tylko w soczewki umożliwiające uwidocznienie zatok, ale też w mikronarzędzia chirurgiczne. Wszystkie wykonywane czynności widać na ekranie monitora w powiększeniu. Użycie endoskopu oraz mikronarzędzi pozwala na precyzyjne usunięcie chorej tkanki oraz poszerzenie naturalnych ujść zatok. Poszerzenia można dokonać również przy pomocy specjalnego balonu, który rozpręża się w ujściu zatoki i poszerza jego światło. Często wykonuje się endoskopową lub mikroskopową operację zatok przynosowych. Przy krzywej przegrodzie konieczne może być wyprostowanie skrzywionych fragmentów chrząstki i kości przegrody nosa. Operacja przywraca drożność przewodów nosowych.
JAK UNIKAĆ ZAPALENIA ZATOK
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia zapalenia zatok, przede wszystkim należy dbać o drożność nosa, oczyszczając go i przepłukując wodą morską. Kiedy jest niedrożny, trzeba stosować środki zmniejszające obrzęk błony śluzowej. Warto też unikać zanieczyszczeń powietrza, zwłaszcza biernego palenia. Jeśli temperatura na dworze jest niska lub jest wietrznie, trudno - musimy nosić szalik i czapkę.
- Zimą nie polecam basenu, szczególnie osobom z krzywą przegrodą nosową, która sprawia, że minimalny obrzęk błony śluzowej czyni nasz nos niedrożnym – mówi dr Wątróbski. Jeśli już upieramy się przy basenie, korzystajmy raczej z tych ozonowanych – dodaje. Można stosować też zatyczki do nosa, choć nie zawsze są one w pełni skuteczne. Przed wejściem na basen dobrze jest zabezpieczyć nos dostępnymi w aptece bez recepty preparatami natłuszczającymi błony śluzowe. Po wyjściu z wody najlepiej wypłukać nos solą fizjologiczna lub morską. W sprzedaży dostępne są bardzo wygodne w użyciu dozowane w aerozolach. Zanim wyjdziemy na dwór, trzeba poczekać przynajmniej godzinę w pomieszczeniu, aby śluzówka doszła do siebie po kąpieli.
