Od 4 grudnia obowiązuje ustawa o Funduszu Dróg Samorządowych (zwanego dalej FDS). Jej celem było wprowadzenie zmian w zakresie finansowania inwestycji na drogach publicznych, zarządzanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Przyczyną wprowadzenia nowych rozwiązań jest niezadowalający standard dróg powiatowych i gminnych, co spowodowało ustanowienie nowego mechanizmu wsparcia.

Czytaj także: Zmiany zasad rozliczania inwestycji drogowych

Przeznaczenie środków funduszu

FDS to państwowy fundusz celowy, którego dysponentem jest minister właściwy do spraw transportu. Ze środków FDS będą dofinansowane zadania polegające na:

- budowie, przebudowie i remontach dróg powiatowych lub gminnych (tzw. zadania powiatowe i gminne) oraz

- budowie mostów lokalizowanych w ciągach dróg wojewódzkich, powiatowych lub gminnych (tzw. zadania mostowe).

Za środków FDS będą także finansowane (w całości) budowy, przebudowy i remonty dróg wojewódzkich, powiatowych bądź gminnych o znaczeniu obronnym (tzw. zadania obronne). Nowe regulacje dotyczące dofinansowania lub finansowania zadań nie będą stosowane do dróg publicznych zarządzanych przez prezydenta miasta na prawach powiatu będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa.

Wysokość wsparcia

Dofinansowanie zadania powiatowego lub gminnego będzie można uzyskać maksymalnie do kwoty 80 proc. kosztów jego realizacji, przy czym wysokość dofinansowania danego zadania nie będzie mogła przekroczyć 30 mln zł. Wysokość dofinansowania zadania powiatowego lub gminnego będzie uzależniona od dochodów danej jednostki samorządowej (im niższy dochód własny, tym większa wartość dofinasowania).

Natomiast dofinansowanie zadania mostowego będzie przyznawane zawsze w wysokości 80 proc. kosztów realizacji. Środki na sfinansowanie zadania obronnego obejmą całość kosztów realizacji tego zadania.

Zadania powiatowe i gminne

Przyznanie dofinansowania zadań powiatowych i gminnych nastąpi na zasadach konkursowych. W terminie od 1 do 15 lipca roku kalendarzowego, minister właściwy do spraw transportu będzie informować wojewodów o przewidywanych środkach FDS na ten cel na dane województwo. W terminie 14 dni od otrzymania tej informacji, wojewoda ogłosi nabór wniosków. Zasadą jest, że nabór będzie ogłaszany i przeprowadzany przynajmniej raz w roku kalendarzowym.

Ogłoszenie o naborze będzie udostępniane w Biuletynie Informacji Publicznej i będzie obejmować m.in.:

- wysokość środków przeznaczonych na dofinansowanie zadań powiatowych i gminnych, w tym zadań wieloletnich (o przewidywanym czasie realizacji dłuższym niż 12 miesięcy) w danym województwie,

- wymogi formalne, które powinien spełniać wniosek, w tym jego wzór, oraz

- termin (30 dni od dnia udostępnienia ogłoszenia o naborze), miejsce i sposób składania wniosków.

Wojewoda przeprowadzi nabór przy pomocy powołanej przez siebie komisji, która dokona oceny wniosków biorąc pod uwagę m.in. poprawę stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Komisja ustali listę zadań rekomendowanych do dofinansowania, a wojewoda przedstawi tę listę ministrowi właściwemu do spraw transportu. Natomiast minister przedstawi listę do zatwierdzenia Prezesowi Rady Ministrów. Na podstawie listy zadań powiatowych i gminnych przeznaczonych do dofinansowania w danym województwie, wojewoda zawrze umowy z wnioskodawcami.

Zadania mostowe i obronne

Dofinansowanie ze środków FDS będzie można przekazać tylko na te zadania mostowe, na które udzielono dofinansowania kosztów przygotowania inwestycji na podstawie programu uchwalonego przez Radę Ministrów. Nabór wniosków przeprowadzi minister właściwy do spraw transportu, który poinformuje o naborze za pośrednictwem Biuletynu Informacji Publicznej. Wnioski będą składane do ministra, w terminie od 1 stycznia do 31 marca każdego roku. Minister udzieli dofinansowania na podstawie sporządzonej przez siebie listy i poinformuje o tym wojewodę. Na podstawie tej informacji wojewoda zawrze umowę z wnioskodawcą.

Jeśli zaś chodzi o zadania obronne, to - w terminie od 1 stycznia do 31 stycznia każdego roku – Minister Obrony Narodowej wskaże Prezesowi Rady Ministrów zadania rekomendowane do sfinansowania ze środków FDS. Prezes Rady Ministrów zatwierdzi zadania do sfinansowania albo odmówi ich zatwierdzania, a Minister Obrony Narodowej poinformuje ministra właściwego do spraw transportu, do 31 marca każdego roku, o zatwierdzonych zadaniach obronnych. Minister właściwy do spraw transportu zawrze z właściwą jednostką samorządową umowę o udzielenie finansowania zadania zatwierdzonego przez Prezesa Rady Ministrów.

Podstawa prawna: ustawa z 23 października 2018 r. o Funduszu Dróg Samorządowych (DzU z 2018 r. poz. 2161)