31 maja 2019 roku weszły w życie ważne zmiany między innymi w ustawie z 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.). Ich głównym celem jest elektronizacja postępowania przed sądami administracyjnymi. Z uzasadnienia projektu nowelizacji wynika, że wprowadzony system teleinformatyczny, który posłuży wszystkim sądom administracyjnym w Polsce, ma zapewnić stronom i innym uczestnikom postępowania możliwość elektronicznej wymiany korespondencji z sądem w prowadzonych sprawach. Natomiast sądom umożliwi prowadzenie i udostępnianie stronom akt w formie elektronicznej, i jak jest to deklarowane przez ustawodawcę w uzasadnieniu, ma zwiększyć efektywność pracy zarówno samych sędziów, jak i personelu administracyjnego.
Do skrzynki organu administracji
Do ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wprowadzony został m.in. art. 54 § 1a, w myśl którego skargę do sądu administracyjnego można wnieść również w formie dokumentu elektronicznego, do elektronicznej skrzynki podawczej organu administracji, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi.
W tym przypadku stosuje się odpowiednio art. 49a p.p.s.a., który przewiduje potwierdzenie wniesienia pisma w formie dokumentu elektronicznego poprzez przesłanie urzędowego poświadczenia odbioru w rozumieniu ustawy z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, na wskazany przez wnoszącego adres elektroniczny. Przekazania sądowi skargi sporządzonej w formie dokumentu elektronicznego organ administracji publicznej dokona do elektronicznej skrzynki podawczej sądu, tak jak dotychczas, w terminie trzydziestu dni od jej otrzymania.
Sąd doręczy pismo również elektronicznie
Wprowadzone zostały również zmiany w zasadach doręczeń pism przez sąd administracyjny. Obowiązujący od 31 maja 2019 roku zmieniony art. 65 § 1 p.p.s.a. stanowi, że doręczenie przez sąd dokonywane jest przez operatora pocztowego, przez pracowników sądu, inne upoważnione przez sąd osoby lub organy, ale także może nastąpić za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Ta ostatnia forma doręczenia może mieć miejsce, jeżeli strona postępowania sądowoadministracyjnego:
- wniosła pismo w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą sądu lub organu, za pośrednictwem którego składane jest pismo,
- wystąpiła do sądu o takie doręczenie i wskazała sądowi adres elektroniczny, lub
- wyraziła zgodę na doręczanie pism za pomocą tych środków i wskazała sądowi adres elektroniczny (nowododany art. 74a § 1 pkt 1-3 p.p.s.a.).
Strona będzie miała również możliwość zrezygnować z doręczania pism drogą elektroniczną. Konieczne będzie w tym celu złożenie oświadczenia o rezygnacji z doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej, które powinno mieć formę dokumentu elektronicznego. Skutkiem skutecznego złożenia oświadczenia będzie powrót do doręczania pism przez sąd w innej formie niż elektroniczna (art. 74a § 2 p.p.s.a.).
Prowadzenie i udostępnianie akt
Akta sprawy również będą mogły być tworzone w postaci elektronicznej (art. 12a § 1 p.p.s.a.). W takim przypadku udostępnienie stronom akt sprawy następować będzie przez Portal Akt Sądowych Sądów Administracyjnych (PASSA), na zasadach określonych w ustawie o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. W tym celu konieczne będzie najpierw uwierzytelnienie strony profilem zaufanym albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Inne zmiany
Niezależnie od powyżej zasygnalizowanych zmian, wprowadzono również na wzór postępowania cywilnego obowiązek podawania w pierwszym piśmie numeru PESEL strony wnoszącej pismo będącej osobą fizyczną, oraz numeru PESEL jej przedstawiciela ustawowego, a także numeru KRS (a w jego braku numeru REGON albo numeru w innym właściwym rejestrze lub ewidencji, albo numeru identyfikacji podatkowej strony wnoszącej pismo niebędącej osobą fizyczną). Należy wskazać, że w dotychczasowej praktyce, mimo braku takiego obowiązku formalnie, numery PESEL i KRS były już często podawane przez pełnomocników reprezentujących Klientów przed WSA i NSA.
Podstawa prawna: Ustawa z 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2019 r., poz. 934)
Art. 4 ustawy z 10 stycznia 2014 roku o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2014 r., poz. 183 ze zm.)
Anna Jargut, radca prawny Kancelaria Kochański i Partnerzy
Wprowadzone zmiany, jako kolejny krok prowadzący do ułatwienia i uelastycznienia postępowania sądowoadministracyjnego, należy ocenić bardzo pozytywnie. Ułatwiono też życie profesjonalnym pełnomocnikom. Mogą oni sporo zaoszczędzić. Zasada wzajemnego doręczania pism bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty lub przesyłką poleconą nie dotyczy bowiem pism w formie dokumentu elektronicznego, doręczanych profesjonalnym pełnomocnikom, którzy stosują środki komunikacji elektronicznej. W ocenie skutków regulacji oszczędności z tego tytułu oszacowano na około 1 mln zł rocznie, przy założeniu, że wszyscy profesjonalni pełnomocnicy przestawią się na elektroniczne środki komunikacji.
