Zmiana kategorii z drogi powiatowej na gminną powiększa zasób własności gminy, ale i generuje wydatki związane z obowiązkami zarządcy drogi.
Uchwałą z 22 czerwca 2016 r. rada powiatu w Olkuszu pozbawiła kategorii drogi powiatowej ciąg ulic w Olkuszu. W jej opinii utrzymywanie kategorii drogi powiatowej było tu uzasadnione tak długo, jak długo stanowiła ona połączenie miasta Olkusz – będącego siedzibą powiatu olkuskiego – z siedzibami gmin Trzyciąż i Wolbrom.
Był to wtedy główny szlak drogowy, ustawicznie zatłoczony. Od momentu oddania do użytku obwodnicy Olkusza, zaliczonej do kategorii dróg wojewódzkich nr 791 i 783, ciężar ruchu drogowego został w większości przeniesiony na tę trasę. Inne drogi stały się szlakiem ubocznym i pomocniczym, który pozwala na dojazd do obwodnicy. Obwodnica omija zabudowania i śródmieście, ma nową nawierzchnię, wyższy limit prędkości i znacznie większą przepustowość. Nie sposób więc utrzymywać, że mieszkańcy będą wybierać starą, zakorkowaną drogę śródmiejską. Stała się więc drogą o znaczeniu lokalnym, służącą miejscowym potrzebom, czyli drogą spełniającą przesłanki objęcia ją kategorią dróg gminnych – dowodziła Rada Powiatu w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Krakowie.
Do tego sądu zwróciła się ze skargą gmina Olkusz. Zarzuciła, że uchwała rady powiatu doprowadza w istocie do niedopuszczalnego, „kaskadowego" pozbawiania dróg kategorii. Są to próby arbitralnego przekazywania dróg „w dół", w celu uniknięcia wydatków związanych z ich utrzymaniem i przerzucania tych wydatków na gminy. W rzeczywistości wspomniana droga jest głównym ponadlokalnym połączeniem. Ma też duże znaczenie dla powiatu olkuskiego, ponieważ służy zaspokojeniu potrzeb szerszych niż tylko lokalne – argumentowała gmina Olkusz. Z całą pewnością nie może być uznana za drogę uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom. Łączy bowiem drogi wojewódzkie w kierunku Wolbromia i Miechowa oraz w kierunku Trzebini i Chrzanowa z drogą krajową nr 4 relacji Kraków–Katowice, przebiegającą przez centrum Olkusza.
Rozpatrując skargę, sąd zwrócił uwagę, że zgodnie z przepisami ustawy o drogach publicznych, regulującymi tzw. kaskadowe przekazywanie dróg (art. 10 ust. 5a do 5f u.d.p.), rada powiatu miała obowiązek ustalić, czy przekazywany odcinek drogi faktycznie utracił charakter drogi powiatowej. I szczegółowo uzasadnić, dlaczego tak uważa – orzekł WSA. Gdyby nie było takiego wymogu, rada powiatu mogłaby arbitralnie przerzucać na gminy zadania związane z administrowaniem drogami publicznymi – stwierdził WSA. W ocenie sądu, żaden z tych warunków nie został spełniony.
Z tego powodu WSA uwzględnił skargę i stwierdził nieważność uchwały. Zwrócił uwagę, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego (sygn. Kp 2/13), rada powiatu nie może podjąć uchwały o pozbawieniu odcinka dotychczasowej kategorii drogi powiatowej, jeżeli spełnia on nadal definicję drogi powiatowej. Tu nie wiadomo, na podstawie jakich przesłanek podjęto uchwałę. W jej projekcie znalazło się jedynie stwierdzenie, że ma na celu uporządkowanie sieci dróg powiatowych. Sama uchwała nie zawiera żadnego uzasadnienia. Pojawiło się ono dopiero w odpowiedzi rady powiatu na skargę. Wady zaskarżonej uchwały mają więc charakter istotny, i to przesądza o stwierdzeniu jej nieważności. ©?
sygnatura akt: III SA/Kr 1616/16
