Pracownik zatrudniony w urzędzie miasta na stanowisku urzędniczym zaczął prowadzić działalność gospodarczą – komis samochodowy. Zgłosił to burmistrzowi dopiero po trzech miesiącach. Czy grożą mu za to sankcje na gruncie prawa pracy? – pyta czytelnik.
Tak. Składanie oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej to jeden z obowiązków antykorupcyjnych zawartych w przepisach dotyczących pracowników samorządowych. Obejmuje on pracowników samorządowych zajmujących stanowiska urzędnicze, w tym kierownicze stanowiska urzędnicze, a także asystentów i doradców. Oświadczeń nie muszą składać natomiast pracownicy obsługi i pracownicy pomocniczy. Nie dotyczy to także sekretarzy oraz tych pracowników samorządowych, którzy są zatrudnieni na podstawie powołania lub wyboru. W tym bowiem przypadku większości z nich zakazuje się prowadzenia działalności gospodarczej na mocy ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.
Sporo wątpliwości
Przepisy dotyczące składania oświadczeń w sprawie biznesu są bardzo niejasne. Pierwszy problem dotyczy tego, czy prowadzenie działalności należy utożsamiać tylko z wpisem do ewidencji, czy z faktycznym wykonywaniem takiej działalności. Orzecznictwo sądowe nie utożsamia prowadzenia działalności gospodarczej z samym wpisem do jej ewidencji. Ma on bowiem charakter wyłącznie dokumentacyjny. Może więc wystąpić sytuacja faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej również przez takiego pracownika samorządowego, który formalnie nie został wpisany do ewidencji, jak i odwrotna – gdy mimo wpisu do ewidencji pracownik faktycznie nie prowadzi żadnego biznesu. Bardziej przekonujący jest pogląd, że obowiązkiem złożenia oświadczenia objęty jest nie tylko wpis, ale i faktyczne prowadzenie działalności.
Kolejna niejasność dotyczy wykładni samego sformułowania o „prowadzeniu" działalności gospodarczej pod kątem formy prawnej takiej działalności. Przyjąć tu należy, że chodzi o indywidualne prowadzenie działalności, a nie posiadanie udziałów czy akcji. Działalnością gospodarczą jest natomiast zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Obowiązek złożenia oświadczenia powstaje po podjęciu prowadzenia działalności gospodarczej. Przepis statuujący ten wymóg nie wyjaśnia, czy konieczne jest składanie oświadczenia negatywnego przez pracowników, którzy nie podejmują takiej działalności. W piśmiennictwie występują na ten temat sprzeczne opinie. Za bardziej przekonujące należy uznać stanowisko, zgodnie z którym nie ma wymogu składania oświadczenia negatywnego.
