Urzędnik państwowy jest obowiązany sumiennie wypełniać polecenia służbowe przełożonych. Chodzi tu o wszystkich przełożonych (nie tylko bezpośrednich), którym urzędnik ten podlega na podstawie np. statutu organizacyjnego urzędu. W piśmiennictwie podnosi się, że urzędnik państwowy zobowiązany jest wykonywać polecenia służbowe przełożonego nawet, gdy nie będą one związane bezpośrednio z jego stanowiskiem pracy i przypisanym mu zakresem obowiązków. Przy czym granice ich wykonywania stanowi zakres zadań realizowanych przez urząd, a także zgodność z ogólnie przyjętymi zasadami etycznymi odnoszącymi się do urzędników administracji publicznej. Zdaniem M. Mazuryka (Ustawa o pracownikach urzędów państwowych – komentarz Lex on line) urzędnik państwowy nie będzie, zatem związany poleceniem przełożonego polegającym na opracowaniu materiałów (np. analiz opinii, tłumaczeń, które następnie dyrektor komórki organizacyjnej urzędu, czy prezes albo szef urzędu wykorzysta do prywatnych, partykularnych celów.
Czytaj także:
- Czy urzędnicy państwowi muszą cyklicznie informować o swoim majątku
- Jakie zachowania urzędników państwowych są niedopuszczalne
Jeżeli polecenie służbowe w przekonaniu urzędnika państwowego jest niezgodne z prawem, godzi w interes społeczny lub zawiera znamiona pomyłki, urzędnik ten nie powinien go wykonywać, ale przedstawić swoje zastrzeżenia przełożonemu. Jednak w razie pisemnego potwierdzenia polecenia powinien je wykonać, zawiadamiając jednocześnie o zastrzeżeniach kierownika urzędu, a gdy polecenie wydał kierownik urzędu – organ nadrzędny nad urzędem. Zawiadomienia należy dokonać niezwłocznie. Działanie według tego schematu zabezpiecza urzędnika przed odpowiedzialnością za wykonanie takiego (niezgodnego z prawem) polecenia. Zgodnie, bowiem z art. 18 ust. 2 ustawy o pracownikach urzędów państwowych (uopup) o ile w toku dalszego postępowania okaże się, że zastrzeżenia urzędnika były uzasadnione, odpowiedzialność poniesie tylko przełożony, który to polecenie wydał. W takim przypadku sprzeczne z prawem postępowanie urzędnika państwowego jest następstwem naruszenia obowiązku przestrzegania prawa przez osobę, która takie bezprawne polecenie wydała. Pamiętać jednak należy, że nie zawsze zastrzeżenie a następnie pisemne potwierdzenie polecenia zwalnia urzędnika od odpowiedzialności. Zgodnie, bowiem z art. 18 ust.3 uopup urzędnikowi państwowemu nie wolno wykonywać poleceń, których wykonanie stanowiłoby przestępstwo lub groziłoby niepowetowanymi stratami.
