Czy zawieszenie można zaskarżyć do sądu pracy?

- Zawieszenie w pełnieniu obowiązków powoduje czasowe odsunięcie zatrudnionego od wykonywania dotychczasowych zadań służbowych z równoczesnym pozbawieniem go możliwości podejmowania decyzji wiążących innych pracowników. Powodem zawieszenia jest wszczęcie przeciwko niemu postępowania dyscyplinarnego. Czy od takiego zawieszenia urzędnik może się odwołać?

Tak, zgodnie, bowiem z art. 38 ustawy o pracownikach urzędów państwowych (dalej uopup) od decyzji w sprawach wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem państwowym mianowanym, przeniesienia albo zlecenia mu wykonywania innej pracy, przeniesienia na niższe lub inne stanowisko bądź zawieszenia w pełnieniu obowiązków urzędnik ten może, w terminie siedmiu dni, wnieść odwołanie do kierownika organu nadrzędnego nad urzędem, w którym jest zatrudniony. Od decyzji wydanej przez ministra odwołanie nie przysługuje.

Jak widać z powyższego ustawodawca ustanowił szczególny tryb rozpatrywania sporów o roszczenia mianowanych urzędników państwowych, odmienny niż pozostałych pracowników.

Jednak – i o tym trzeba pamiętać – tylko wyliczone w tym przepisie rodzaje sporów mogą być rozpatrywane w tym trybie. W pozostałych sprawach, ze stosunku pracy niewymienionych w art. 38 ust. 1 uopup urzędnikowi państwowemu mianowanemu służy droga sądowa dochodzenia roszczeń ze stosunku pracy w oparciu o zasady określone w kodeksie pracy. Wynika to zresztą także z art.39 uopup.

Jak uznał SN w wyroku z 16 maja 1984 r. (I PRN 69/84, OSNCP 1984 nr 11, poz. 205) powołany przepis przewidujący, że spory o roszczenie ze stosunku pracy (...) rozpatrywane są w trybie określonym w kodeksie pracy, obejmuje swym zakresem podmiotowym zarówno urzędników państwowych mianowanych, ale tylko w sprawach niewymienionych w art. 38 tej ustawy, oraz urzędników państwowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę zarówno w sprawach wymienionych w art. 38 § 1 jak i niewymienionych w tym przepisie.

Od zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych urzędnik państwowy zatrudniony na podstawie mianowania może się, zatem odwołać najpierw do kierownika organu nadrzędnego nad urzędem, w którym jest zatrudniony. A po wyczerpaniu tej drogi zaskarżyć decyzję o zawieszeniu do sądu pracy.

podstawa prawna: art. 12, art. 38-39 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 2142 ze zm.)

Czy postępowanie karne uzasadnia zawieszenie przez przełożonego?

- Przeciwko urzędnikowi państwowemu wszczęto postępowanie karne. Rzecznik dyscyplinarny po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym nie wnioskował jednak o wszczęcie przeciwko niemu postępowania dyscyplinarnego. Mimo to kierownik urzędu chciałby go odsunąć od pełnienia obowiązków. Czy może skorzystać z instytucji zawieszenia uregulowanej w art. 12 ustawy o pracownikach urzędów państwowych?

Nie. W przypadku urzędników mianowanych tylko wszczęcie postępowania dyscyplinarnego pozwala kierownikowi urzędu na zawieszenie objętego tym postępowaniem urzędnika. Inaczej jest w służbie cywilnej, gdzie zarówno wszczęcie postępowania dyscyplinarnego jak i karnego uzasadnia taką decyzję przełożonego.

Oczywiście, postępowanie karne może być powodem zawieszenia mianowanego urzędnika państwowego, ale tylko wtedy, gdy decyzję taką podejmie sąd lub prowadzący postępowanie karne prokurator. Wszyscy urzędnicy, jak i inni obywatele, muszą, bowiem liczyć się z możliwością zawieszenia ich w czynnościach służbowych na podstawie art. 276 kodeksu postępowania karnego. Zgodnie z tym przepisem, oskarżonego można zawiesić w czynnościach służbowych lub w wykonywaniu zawodu albo nakazać powstrzymanie się od określonej działalności lub od prowadzenia określonego rodzaju pojazdów, lub zakazać ubiegania się o zamówienia publiczne na czas trwania postępowania.

Co istotne, zawieszenie takie nie jest limitowane czasowo. Oznacza to, że równie dobrze może trwać kilka jak i nawet kilkanaście miesięcy. I w przeciwieństwie do przepisów ustawy o pracownikach urzędów państwowych - czy to dotyczących zawieszenia z mocy prawa, do którego dochodzi w razie tymczasowego aresztowania urzędnika mianowanego (art.11 uopup), czy zawieszenia, do którego dochodzi na podstawie decyzji kierownika urzędu w razie wszczęcia wobec urzędnika mianowanego postępowania dyscyplinarnego (art.12 uopup) – kodeks postępowania karnego nie reguluje wpływu zawieszenia na uprawnienia pracownicze, w tym płacowe objętych takim zawieszeniem osób. Ich ustalenie, na podstawie przepisów prawa pracy, spada, więc na barki pracodawców.

W tym zakresie pomocny może być jednak wyrok SN z 29 stycznia 2014 r. (I PK 170/13, OSNAPiUS 2015/4/51) odnoszący się wprawdzie do członków korpusu służby cywilnej, ale mogący mieć zastosowanie także do urzędników państwowych. Zgodnie z nim, za okres zawieszenia pracownika służby cywilnej w czynnościach służbowych na podstawie art. 276 kodeksu postępowania karnego wynagrodzenie nie przysługuje.

podstawa prawna: art.11–12 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 2142 ze zm.)