Kwestie światopoglądowe mocno różnicują Polaków. IBRiS na zlecenie „Rzeczpospolitej" zapytał o pięć kwestii: stosunku do aborcji, związków partnerskich, finansowania in vitro, religii w szkołach i napływu imigrantów. We wszystkich odpowiedziach wielkie znaczenie dla deklarowanych poglądów ma płeć, miejsce zamieszkania, a przede wszystkim poglądy polityczne.
Duże kontrowersje budzą pytania dotyczące związków partnerskich. O ile zdecydowana większość respondentów (75,8 proc.) zgadza się na wprowadzenie związków partnerskich dla osób różnej płci , o tyle w pytaniu dotyczącym osób tej samej płci 50 proc. jest temu przeciwna. Jeszcze bardziej nieprzychylna jest opinia badanych dotycząca małżeństw jednopłciowych: 64,6 proc. jest im przeciw, a 27,2 – za. Zdecydowane „nie" badani mówią też adopcji dzieci przez pary jednopłciowe. Przeciw jest 73,1 proc., za – 16,7 proc., a ponad 10 proc. nie ma zdania.
Więcej liberalizmu badani wykazują w sprawie aborcji. Prawie 50 proc. respondentów opowiada się za utrzymaniem tzw. kompromisu aborcyjnego, a 28,7 proc. jest za ułatwieniem dostępu do aborcji z innych przyczyn niż wymienione obecnie w ustawie, a tylko niespełna 15 proc. chciałoby zaostrzenia prawa.
W sprawie finansowania z publicznych środków procedury in vitro zdanie respondentów jest dość sprecyzowane: 66,1 proc. opowiada się za takim rozwiązaniem, a 22,1 proc. jest przeciw.
– Te odpowiedzi wskazują, że mamy jako społeczeństwo ograniczoną potrzebę wsłuchiwania się w nauczanie Kościoła w kwestiach takich jak in vitro – komentuje szef IBRiS, Marcin Duma.
Religia? W szkole
W pytaniu o nauczanie religii w szkołach przewagę mają zwolennicy pozostawienia tego przedmiotu w publicznych placówkach: opowiada się za tym 51,4 proc. badanych, 40 proc. chciałoby religię ze szkół wyprowadzić.
Ostatnia z kwestii sondażu, to „Czy Polska powinna przyjmować imigrantów z Afryki i Bliskiego Wschodu?". 42,4 proc. badanych jest „na tak". 56,9 proc. – przeciw. Pozytywnie do przyjmowania imigrantów nastawione są osoby określające się jako lewicowe (63 proc.), socliberałowie (67 proc.) oraz niewierzące i niepraktykujące (65 proc.), a także wierzące i niepraktykujące (45 proc.). Wśród badanych uważających się za osoby „wierzące i praktykujące nieregularnie" – to tylko 13 proc. Co ciekawe, wśród osób „wierzących i praktykujących regularnie" zwolennicy przyjmowania imigrantów to już grupa 35-proc.
– Widać, że ci, którzy do religii podchodzą powierzchownie, biorą sobie z niej to, co im pasuje, bo przecież stanowisko zarówno Episkopatu, jak i Watykanu jest jednoznaczne: imigrantów powinno się przyjmować – wskazuje Duma.
Analiza struktury odpowiedzi w kwestiach światopoglądowych wskazuje na dominację postaw konserwatywnych w odniesieniu do kwestii imigracyjnych oraz praw osób LGBT – zarówno do zawierania małżeństw, jak i prawa do związków partnerskich.
Prawy centrysta
Ale w grupie najmłodszych respondentów (18–24 lata) przewagę mają zwolennicy związków partnerskich osób tej samej płci (46 proc. do 34 proc.), podobnie jak w kwestii możliwości adopcji dzieci przez takie pary (45:38).
Zdaniem Dumy niejednoznaczność światopoglądowego obrazu społeczeństwa to wynik podziału na „plemiona polityczne". – Odpowiedzi na takie pytania, to także deklaracja przynależności do obozu konserwatywnego albo progresywnego – uważa szef IBRiS.
Kwestia aborcji może być traktowana jako punkt odniesienia do przynależności do twardego obozu prawicowego.
– Nie wszyscy, którzy chcą utrzymania kompromisu, są w politycznym centrum, nie oznacza to też poparcia dla aborcji w ogóle – dodaje Duma.
Kim więc jest polski centrysta? To osoba koncyliacyjna, unikająca konfliktów, a co za tym idzie, np. zmian w ustawie aborcyjnej. Taka, która akceptuje związki partnerskie, ale raczej nie jednopłciowe. – I zdecydowanie nie taka, która dopuszczałaby adopcję dzieci – precyzuje szef IBRiS. – W tej sprawie nawet elektorat progresywny jest raczej przeciw.
