Zmiany w zasądzaniu alimentów i ustalaniu kontaktów z dzieckiem

Ten drugi wątek zbiegł się z głośnym teraz porwaniem na Podlasiu dziewczynki wraz z matką przez ojca (sprawę wyjaśniają organy ścigania), dlatego problem powróci.

Co się tyczy alimentów, główna zmiana polega na wprowadzeniu nowej procedury sądowej ich przyznawania. Ma to być „postępowanie nakazowe alimentacyjne", w którym sąd na wniosek uprawnionego do alimentów, złożony na prostym formularzu, zasądzi jakby ryczałtowe alimenty.

Czytaj także: Alimenty natychmiastowe - 460 zł na dziecko; prokurator pomoże w rozwodzie

Alimenty natychmiastowe – tak się mają nazywać, będą jednakowe dla całej Polski, na chwilę obecną szacowane są na 500 zł na jedno uprawnione dziecko, 900 na dwójkę, 1200 na trójkę. Nakaz zapłaty ma zapadać najpóźniej w ciągu 14 dni i choć będzie od niego odwołanie stanie się natychmiast wykonalny (egzekwowany).

Teraz sądy stosują podobne w skutkach tymczasowe zabezpieczenia np. na czas sprawy rozwodowej. Nowością tej procedury jest to, że sąd nie będzie na tym etapie badał trudnych nieraz dowodowo kwestii stanu majątkowego, czy zarobków dłużnika alimentacyjnego. Po drugie, jeśli taki nakaz nie zostanie zaskarżony, nie będzie potrzeby prowadzenia procesu. Oczywiście nakaz zapłaty nie oznacza z automatu pieniędzy, zwłaszcza jeśli dłużnik ich nie ma czy skutecznie je ukrywa, ale szybkie zasądzenia alimentów ułatwia zwykle ich egzekucję – wskazują prawnicy zajmujący się takimi sprawami.

Być może zresztą w trakcie prac sejmowych coś tu się zmieni. Senator Jan Rulewski poinformował właśnie „Rz", że „namówił" posłów Platformy Obywatelskiej, aby wnieść do projektu kilka modyfikacji, m.in. aby alimenty automatycznie wypłacał Fundusz Alimentacyjny na podstawie nakazu sądowego, i by ten Fundusz zajmował się ich ściąganiem, dzięki czemu można by zdjąć te obowiązki z gmin i komorników. Po drugie, żeby dla dzieci niepełnosprawnych, z długotrwałą chorobą alimenty były zwiększane o 10 proc.

Dodajmy, że skorzystanie z alimentów natychmiastowych jest prawem, a nie obowiązkiem, i uprawniony, który oczekuje większych, może ich dochodzić w normalnym procesie.

Łagodzeniu konfliktów między rodzicami, w szczególności na tle kontaktów z dzieckiem, służyć ma wyraźne wprowadzenie w prawie rodzinnym tzw. opieki naprzemiennej, czyli reguły (ustanowionej przez sąd czy w ugodzie), że dziecko przez pewien okres jest u jednego rodzica, a w następnym okresie u drugiego. Taka opieka jest zresztą już obecnie czasem stosowana. Stwarza jednak nieraz dodatkowe obciążenia – jak kwestia dochodzenia do szkoły z różnych miejsc zamieszkania, i wymaga w miarę zgodnego współdziałania rodziców. Jest jednak pewną opcją dla rodziców i dziecka.

Dyscyplinowaniu rodziców, którzy utrudniają kontakty z dzieckiem, także przy opiece naprzemiennej, służyć mają dodatkowe rygory, stosowane sukcesywnie, od najłagodniejszego do surowszego. Po pierwsze takiemu rodzicowi sąd będzie mógł przydzielić asystenta rodziny lub kuratora, a jeśli to nie przyniesie efektu, nałożyć na niego karę pieniężną. Jeśli i to nie poskutkuje, na wniosek uprawnionego do kontaktów prokurator zajmie się rodzicem je utrudniającym. Prokurator nie musi od razu sięgać po paragrafy, oskarżenie, ale będzie mógł wyznaczyć np. półroczny okres próby. Jeśli w tym czasie rodzic będzie umożliwiał kontakt prokurator umorzy sprawę, a jeśli nie – rodzicowi grozić będzie grzywna albo kara ograniczenia wolności, np. prace społeczne.

W razie ostrzejszych przewinień w rodzinie, podejrzenia popełnienia przestępstwa, sądy rodzinne będą miały obowiązek zawiadamiania prokuratury o prowadzonych przez nich sprawach i zawsze, jeśli zachodzi podejrzenie zagrożenia dobra dziecka.

Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia, a część przepisów, w tym o alimentach natychmiastowych, po pół roku od ogłoszenia.