To kolejna sprawa pokazująca, jak podchodzi się do zależności między prawnikiem a klientem, jak mocno chroniona jest tajemnica zawodowa i jakie wszystko to ma znaczenie dla innych organów państwa.

Czytaj także: Adwokat ukarany aresztem za postępowanie zgodne z etyką

Kamil Zieliński, radca prawny ze Szczecina, otrzymał kilka tygodni temu pismo, w którym miejscowa komornik wzywa go do ujawnienia adresu jednego z jego klientów pod rygorem nałożenia grzywny do 2 tys. zł.

W rozmowie z „Rzeczpospolitą" mec. Zieliński przyznaje, iż osoba, wobec której jest prowadzona egzekucja, była jego klientem w różnych sprawach. Jak jednak zaznacza, nie prowadzi jej spraw u komornika. Prawnik wskazuje, że zgodnie przepisami i opinią Krajowej Izby Radców Prawnych nie wolno mu ujawnić nawet tego, że konkretna osoba jest jego klientem.

Mecenas Albert Kuźmiński, rzecznik prasowy Okręgowej Izby Radców Prawnych w Szczecinie, nie ma wątpliwości: adres zamieszkania osoby reprezentowanej przez radcę prawnego stanowi informację, która objęta jest tajemnicą radcowską.

– Z tego względu jej ujawnienie komornikowi nastąpiłoby z naruszeniem tajemnicy zawodowej – uważa Kuźmiński. Jak dodaje, właśnie na taką argumentację powinien się powołać radca, odmawiając udzielenia informacji, a dla komornika powinno stać się to wystarczającą podstawą do odstąpienia od dalszego żądania informacji i nakładania grzywny.

Musi odpowiedzieć

Poproszona o komentarz Monika Janus z Krajowej Rady Komorniczej wyjaśnia, że co do zasady każdy wezwany przez komornika o udzielenie informacji dotyczących stanu majątkowego dłużnika lub umożliwiających identyfikację składników jego majątku oraz danych adresowych w zakresie niezbędnym do zapewnienia prawidłowego toku postępowania ma obowiązek udzielić ich komornikowi.

– Tylko w wyjątkowych przypadkach, wskazanych ściśle w przepisach prawa, można się uchylić od obowiązku przedstawienia dokumentu lub złożenia zeznań w charakterze świadka albo odpowiedzi na zadane pytanie – tłumaczy rzecznik prasowa KRK.

Odmowę trzeba uzasadnić

Monika Janus wskazuje, że w opisywanej sprawie radca prawny może skorzystać ze swojego prawa do odmowy odpowiedzi na pytanie komornika. Przy czym musi to uzasadnić.

– Komornik z urzędu nie wyłącza takich osób od obowiązku, tutaj konieczna jest inicjatywa zapytanego – podkreśla.

Wyjaśnienia samorządu komorniczego nie przekonują mec. Zielińskiego.

– Komornik wzywa mnie nie jako np. pracodawcę czy tzw. trzeciodłużnika (posiadającego dług wobec egzekwowanego), ale wyraźnie jako radcę prawnego, który podczas wykonywania zawodu powziął informacje o kliencie – zauważa prawnik.

Jego zdaniem, znając przepisy o tajemnicy zawodowej, komornik usiłuje wymóc na radcach prawnych podanie informacji objętych tajemnicą. – Uważam, że to bardzo niebezpieczny precedens, świadczący o instrumentalnym traktowaniu prawa przez organ władzy publicznej, jakim jest komornik – ocenia mec. Zieliński.

Jednocześnie zastanawia się, czy w takiej sytuacji inny radca, wezwany w podobny sposób, nie przestraszy się grzywny i nie odpowie, udzielając informacji o swoim kliencie.

– A może inne organy w ślad za komornikiem również spróbują coś uszczknąć z wiedzy radcy – dywaguje prawnik.

Opinia dla „Rzeczpospolitej"

Maciej Gutowski, adwokat i prof. dr hab.

Tajemnica zawodowa – adwokata lub radcy prawnego – to element konstytucyjnego prawa do obrony i rzetelnego procesu. Radca prawny podobnie jak adwokat obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej (art. 3 ustawy o radcach prawnych). Uzyskane od klienta dane adresowe są objęte tajemnicą. Tajemnica nie może być ograniczona w czasie i co do zasady nie można radcy prawnego z niej zwolnić. Wśród interpretowanych zawężająco wyjątków nie ma komorniczego żądania. Komornik nie ma więc racji i nie powinien podejmować bezprawnych przymuszających działań.