Problem i prośbę o interwencję Rzecznikowi zgłaszają rodzice. Wiele spraw kierowanych do RPD dotyczy sytuacji gdzie powodem odmowy ustalenia prawa do świadczeń jest przekroczenie kryterium dochodowego z uwagi na pobieranie w roku bazowym przez członka rodziny stypendium socjalnego, który w dacie ustalania prawa do świadczeń już go nie otrzymuje. Problem ten uaktualnia się również w toku ustalania prawa do świadczenia wychowawczego i świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
Marek Michalak jako przykład wskazuje sprawę ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko w bieżącym okresie świadczeniowym, dla którego rokiem kalendarzowym, z którego dochody stanowią podstawę ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego, jest rok kalendarzowy 2014. Osiągane w roku bazowym przez członków rodziny (wówczas studentów) stypendium socjalne podlega uwzględnieniu przy ustalaniu dochodów członków rodziny chociaż na rzeczywiste dochody w dacie ustalenia prawa do świadczeń (2016 r.) składała się kwota już tylko wynagrodzenia za pracę. Wprawdzie w przypadku ustalania prawa do świadczenia wychowawczego na bieżący okres świadczeniowy prawo do świadczenia ustala się z uwzględnieniem określonych ustawą przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu, to jednak obowiązujące regulacje nie pozwalają na skorygowanie dochodu o utracone stypendium socjalne.
- Brak jest racjonalnego uzasadnienia dla odmiennego traktowania utraty dochodu spowodowanej utratą chociażby prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych a utratą stypendium o charakterze socjalnym. Nie można bowiem tracić z pola widzenia, iż mechanizm utraty i uzyskania dochodu ma służyć temu, aby prawo do świadczeń było ustalane w oparciu o jak najbardziej aktualny dochód danej rodziny, z uwzględnieniem zmian w sytuacji materialnej członków rodziny – pisze RPD w wystąpieniu.
Rzecznik apeluje do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o wnikliwą analizę przedstawionej problematyki oraz rozważenie możliwości wprowadzenia odpowiednich zmian legislacyjnych umożliwiających najpełniej uwzględnić rzeczywiste dochody osiągane przez członków rodziny ubiegających się o świadczenia.
