Wprowadzony od 1 stycznia 2019 r. tzw. exit tax – podatek od wyjścia, czyli od dochodów z niezrealizowanych zysków – od początku wzbudza wątpliwości. I nietrudno było się domyślić, że wiele z takich sporów swój finał znajdzie w sądach administracyjnych. Jeden z nich niedawno przesądził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy i wytknął fiskusowi, że ten interpretuje przepisy krajowe w kontrze do regulacji unijnych.

Rodzinna sukcesja

Sprawa dotyczyła interpretacji podatkowej. Z wnioskiem do fiskusa wystąpiła podatniczka. Wyjaśniła, że sama jest polską rezydentką podatkową, ale jej syn mieszka poza Polską i nie podlega opodatkowaniu w kraju. Jest rezydentem podatkowym w kraju swojego zamieszkania, tj. jednym z państw unijnych. Ona jest wspólnikiem w spółce kapitałowej z siedzibą w Polsce. Podatniczka tłumaczyła dalej, że w ramach sukcesji rodzinnej planuje przekazać nieodpłatnie – w darowiźnie – całość lub część przysługujących jej udziałów w spółce na rzecz syna. Wartość tych udziałów będzie przekraczała 4 mln zł. Podkreśliła, że nie prowadzi działalności gospodarczej. A wskutek przekazania udziałów w darowiźnie Polska utraci w całości lub części prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia udziałów w spółce.

Czytaj także: Połączenia transgraniczne nie są opodatkowane exit tax

Postanowiła się upewnić, że darowizna udziałów w spółce na rzecz jej syna nie zobowiąże jej do zapłaty podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków na podstawie art. 30da w związku z art. 30dh ust. 3 ustawy o PIT.

W kwietniu 2020 r. fiskus nie potwierdził tego stanowiska. Wskazał, że od 1 stycznia 2019 r. do ustawy o PIT dodano przepisy dotyczące opodatkowania dochodów z niezrealizowanych zysków (tzw. exit tax). To transpozycja do przepisów krajowych tzw. dyrektywy ATAD z 12 lipca 2016 r. ustanawiającej przepisy mające przeciwdziałać praktykom unikania opodatkowania, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego.

Fiskus zauważył, że w opisanym przypadku dojdzie do nieodpłatnego przekazania (darowizna) innemu podmiotowi (synowi niebędącemu polskim rezydentem podatkowym) składnika majątku położonego na terytorium Polski i w związku z tym przekazaniem Polska utraci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia tego składnika majątku. Jednocześnie wartość rynkowa przedmiotowych udziałów będzie przekraczała limit 4 mln zł (art. 30db ust. 1 w zw. z art. 30dh ust. 3 pkt 1 ustawy o PIT). A to zdaniem urzędników będzie skutkować powstaniem po stronie podatniczki obowiązku uiszczenia podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków.

W ocenie fiskusa bowiem sporne przepisy stosuje się odpowiednio do nieodpłatnego przekazania innemu podmiotowi położonego na terytorium RP składnika majątku.

Kobieta nie zgodziła się z taką wykładnią przepisów. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy powołała się m.in. na prounijną wykładnię przepisów, z której wynika, że w jej przypadku nie dojdzie do opodatkowania. Tylko takie stanowisko nie prowadzi do naruszenia traktatowego prawa obywateli Unii do swobodnego przemieszczania się.

Ta argumentacja przekonała WSA w Bydgoszczy. Przypomniał, że sporny podatek obowiązujący od 2019 r. obciąża podatników w przypadku opuszczenia kraju rezydencji lub w razie transferu składników majątkowych za granicę. Przyjmuje się bowiem fikcję, że podatnik zbywa swój majątek i w związku z tym jest zobowiązany do zapłaty podatku z tytułu zysku. W ocenie sądu podstawowe znaczenie dla sprawy ma art. 30dh ust. 3 pkt 1 ustawy o PIT, z którego wynika, że podatkowi od wyjścia podlega także nieodpłatne przekazanie składnika majątku.

Ustawa o PIT zawiera definicję legalną składników majątkowych. Niemniej zdaniem WSA wskazuje ona, że chodzi o składniki związane z działalnością gospodarczą podatnika. Tymczasem nie budzi wątpliwości, że udziały, które skarżąca planuje przekazać swojemu synowi, nie stanowią składnika majątku związanego z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, ale jej majątek osobisty.

Zgodnie z zasadą UE

WSA uznał, że pojęcia „majątek osobisty" nie można utożsamiać z pojęciem „składnik majątku". W konsekwencji nie można zasadnie twierdzić, że podatkowi od wyjścia podlega nieodpłatne przekazanie mienia będącego majątkiem osobistym skarżącej. Jak podkreślił sąd, za taką interpretacją przemawiają także regulacje unijne. Z treści dyrektywy nie można bowiem wyczytać, że podatek od wyjścia ma zastosowanie, także gdy między członkami rodziny dochodzi do darowizny mienia należącego do majątku osobistego darczyńcy będącego osobą fizyczną.

Wyrok nie jest prawomocny.

Sygnatura akt: I SA/Bd 375/20