Wyobrażać sobie tę chwilę, kiedy na liście materiałów niezbędnych do przetrwania epidemii odhaczali kolejne punkty i gdy okazało się, że potrzebują czegoś więcej niż tylko środków dezynfekujących i konserw. Że stali się nie tylko uczestnikami wydarzenia, ale i zostało im rzucone wyzwanie; epidemii nie wystarczy przetrwać, trzeba na nią odpowiedzieć. Po cichu i nie wprost, w wymuszonym przez standardy bezpieczeństwa i higieny odosobnieniu; udzielić odpowiedzi nieuchwytnej jak moment, w którym dochodzi do zarażenia i niewidzialnej jak wirus. Może i nie ochroni przed chorobą, ale może uratować duszę.
Przywrócić właściwą hierarchię, odwrócić na chwilę wzrok od tego z natury przejściowego i chwiejnego stanu równowagi, jakim jest zdrowie. Liny rozciągniętej nad przepaścią choroby, po której krocząc, nie należy zbyt często patrzeć w dół. Skierować go na to, co określa rangę człowieka dużo dokładniej niż temperatura ciała i stan płuc. Na zadanie, konkretną sprawę, którą ma w czasie tych paru dni lub lat, jakie mu pozostały załatwić. Na tym polegała cała mądrość chrześcijańskiej modlitwy o dobrą śmierć; nie możliwie późną ani lekką, tylko dobrą. „Wybaw nas, Boże od nagłej i niespodziewanej śmierci"; nie pozwól zostawić niedokończonej pracy, niedokręconej śrubki albo niepostawionej kropki. Nie dawaj mi nieskończenie wiele czasu, wystarczy dokładnie tyle (ale ani sekundę mniej), ile trzeba, by wykonać zadanie. To modlitwa nie tyle o dobrą śmierć, co o dobre życie.
„W piękny poranek majowy wytworna amazonka, siedząc na wspaniałej kasztance, jechała kwitnącymi alejami Lasku Bulońskiego." Pierwsze zdanie powieści pisanej przez jednego z bohaterów „Dżumy". Zdanie przerabiane setki razy, cyzelowane i poprawiane w zamkniętym i umierającym mieście. Było w tej postaci i jej wątku coś więcej niż tylko obsesja każdego autora na punkcie pierwszego zdania, ustalenia tonacji, w której zabrzmi cały utwór. Kolejna, tysięczna wersja tego samego zdania, zapisywana przy akompaniamencie dalekich jęków umierających i w lepkim, zadżumionym powietrzu, była jak amulet. Jeżeli nie padło jeszcze ostatecznie pierwsze zdanie, to ostatnie z nich jest wciąż daleko. W pierwszej kropce jest już zapowiedź ostatniej z nich. A przecież mam prawo tu być tylko do chwili, w której ją postawię. To tu kryje się sekret cudownych ocaleń tych, którzy pracowali w samych epicentrach dżumy – lekarzy czy osób odpowiedzialnych za wywożenie zwłok. Świadomość roli okazywała się najskuteczniejszą szczepionką; zadanie do wykonania – kordonem sanitarnym.
To nuda jest uwerturą każdej epidemii, w „zabijaniu czasu" jest już coś z odruchu samobójcy. Oczekiwania na wirus, który wita się potem z – kamuflowaną gorączką zapobiegliwości – ulgą i wdzięcznością.
