Spór o kostkę Rubika. Sąd UE potwierdził, że jej kształt nie może być unijnym znakiem towarowym

Kształt obrotowego sześcianu zwanego "kostką Rubika" nie może być zarejestrowany jako trójwymiarowy znak towarowy na terenie Unii Europejskiej - stwierdził dziś Sąd UE.

Aktualizacja: 24.10.2019 11:57 Publikacja: 24.10.2019 10:50

Spór o kostkę Rubika. Sąd UE potwierdził, że jej kształt nie może być unijnym znakiem towarowym

Foto: Adobe Stock

Kształt słynnego sześcianu jako trójwymiarowy wspólnotowy znak towarowy dla "układanek trójwymiarowych" został zarejestrowany w 1999 r. przez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (European Union Intellectual Property Office, dalej EUIPO) na wniosek brytyjskiej spółki Seven Towns, która zarządza prawami własności intelektualnej związanymi z kostką Rubika.

W 2006 r. wniosek o unieważnienie prawa do tego znaku złożyła spółka Simba Toys, niemiecki producent zabawek. Argumentowała, że znak zawiera rozwiązanie techniczne polegające na zdolności rotacji, a takie rozwiązanie może być chronione wyłącznie jako patent, a nie znak towarowy. Wniosek Simba Toys został oddalony, więc spółka wniosła skargę na decyzję EUIPO do Sądu UE.

Ten jednak oddalił skargę Simba Toys w wyroku z  listopada 2014 r. (sygn. akt T-450/09) ze względu na to, że sporny kształt sześcianu nie obejmuje funkcji technicznej, która uniemożliwiałaby jego ochronę w charakterze znaku towarowego. Sąd podkreślił, że cechujące kostkę Rubika rozwiązanie techniczne nie wynika z właściwości tego kształtu, lecz  co najwyżej z niewidocznego wewnętrznego mechanizmu znajdującego się w sześcianie.

Niemiecki producent zabawek odwołał się  do Trybunału Sprawiedliwości UE w Luksemburgu.

W listopadzie 2016 r. TSUE uchylił wyrok Sądu i stwierdził nieważność decyzji EUIPO (C-30/15 P).

- Rozstrzygając o odmowie rejestracji ze względu na to, że ten kształt obejmuje rozwiązanie techniczne, EUIPO i Sąd powinny były uwzględnić także niewidoczne elementy funkcjonalne przedstawionego przez ten kształt towaru, takie jak zdolność rotacji - uznał TSUE.

Po tym wyroku EUIPO musiał ponownie zająć się wnioskiem Seven Towns i wydać nową decyzję, uwzględniając wytyczne TSUE.

19 czerwca 2017 r. EUIPO stwierdził, że przedstawienie spornego kształtu sześcianu wykazuje trzy zasadnicze właściwości, a mianowicie całościowy kształt sześcianu, czarne linie i niewielkie kwadraty na każdej ze ścian sześcianu, a także różnice kolorów na sześciu ścianach sześcianu.

- Każda z tych zasadniczych właściwości jest niezbędna do uzyskania efektu technicznego wynikającego z operacji polegającej na obracaniu wokół osi, wertykalnie i horyzontalnie, szeregów mniejszych sześcianów w różnych kolorach stanowiących część większego sześcianu aż do chwili, gdy dziewięć kwadratów na każdej ze stron tego sześcianu będzie miało ten sam kolor - uznał EUIPO.

Ze względu zaś na to, że rozporządzenie w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej nie umożliwia rejestracji kształtu, którego zasadnicze właściwości są niezbędne do uzyskania efektu technicznego, EUIPO stwierdził, że sporny znak towarowy został zarejestrowany z naruszeniem przepisów tego rozporządzenia i, w konsekwencji, unieważnił prawo do znaku.

Tym razem decyzję urzędników EUIPO zaskarżyła druga strona sporu, czyli Rubik's Brand Ltd, która obecnie jest właścicielem prawa do spornego znaku towarowego.  Firma należy do Erno Rubika, który w 1974 r. stworzył legendarną trójwymiarową układankę.

Sąd UE w dzisiejszym wyroku stwierdził przede wszystkim, że EUIPO popełnił  błąd w ocenie  stwierdzając, że różnice kolorów na sześciu ścianach sześcianu stanowią zasadniczą właściwość spornego znaku towarowego.

- Po pierwsze, Rubik's Brand nigdy nie podniosła, że ewentualne istnienie kolorów na każdej ze ścian sześcianu odgrywa jej zdaniem istotną rolę w kontekście rejestracji spornego znaku towarowego. Po drugie - zwykła analiza wizualna przedstawienia graficznego tego znaku towarowego nie umożliwia stwierdzenia z wystarczającą precyzją istnienia różnic kolorów na sześciu ścianach sześcianu - uściślił Sąd UE.

Utrzymał jednak w mocy ważność definicji efektu technicznego zawartej w zaskarżonej decyzji.

- Sporny kształt sześcianu przedstawia wygląd konkretnego towaru, dla którego dokonano zgłoszenia, w tym przypadku układanki trójwymiarowej znanej pod nazwą „kostki Rubika" - wyjaśnił Sąd.

Przypomniał, że  towar ten jest grą, której celem jest odtworzenie kolorowej sześciennej układanki trójwymiarowej poprzez złożenie sześciu ścian o różnych kolorach. Ten cel może zostać osiągnięty poprzez okręcenie wokół osi, wertykalnie i horyzontalnie, szeregów mniejszych sześcianów o różnych kolorach stanowiących część większego sześcianu aż do chwili, gdy dziewięć kwadratów na każdej ze stron tego sześcianu będzie miało ten sam kolor.

Analizując funkcjonalność zasadniczych właściwości kostki Rubika, Sąd stwierdził, podobnie jak EUIPO, że zasadnicza właściwość związana z czarnymi liniami – które przecinają się horyzontalnie i wertykalnie na każdej ze ścian sześcianu, przedzielając każdą z tych ścian na dziewięć niewielkich sześcianów o takiej samej powierzchni, rozmieszczonych w szeregach trzy na trzy – jest niezbędna do uzyskania zamierzonego efektu technicznego. Te czarne linie ukazują bowiem fizyczne rozdzielenie między poszczególnymi niewielkimi sześcianami, umożliwiając grającemu obracanie każdego z szeregów niewielkich sześcianów, niezależnie – jednych od drugich, w celu zgrupowania tych niewielkich sześcianów w ramach zamierzonej kombinacji kolorów na sześciu ścianach sześcianu. Takie fizyczne rozdzielenie jest niezbędne dla obracania, wertykalnie i horyzontalnie, za pomocą mechanizmu umieszczonego pośrodku sześcianu, poszczególnych szeregów niewielkich sześcianów.

- Bez takiego fizycznego rozdzielenia sześcian byłby jedynie solidnym blokiem, niezawierającym żadnego indywidualnego elementu, który można by przemieścić w sposób niezależny - stwierdził Sąd.

Odnosząc się do zasadniczej właściwości wynikającej z całościowego kształtu sześcianu, Sąd stanął na stanowisku, także podobnie jak EUIPO, że kształt sześcianu jest nierozerwalnie związany ze strukturą siatki utworzoną z czarnych linii i z funkcją konkretnego spornego towaru polegającą na obracaniu, horyzontalnie i wertykalnie, szeregów niewielkich sześcianów.

- W świetle tych okoliczności kształt towaru może jedynie być sześcianem, to znaczy regularnym heksaedrem. O ile różnice kolorów na sześciu ścianach nie stanowią zasadniczej właściwości spornego znaku towarowego, o tyle dwie właściwości tego znaku towarowego, które EUIPO prawidłowo zakwalifikował jako zasadnicze, są niezbędne do uzyskania zamierzonego efektu przez towar reprezentowany za pomocą rozpatrywanego kształtu sześcianu. W związku z tym ten ostatni nie może być zarejestrowany jako unijny znak towarowy - wyjaśnił Sąd utrzymując w mocy zaskarżoną decyzję.

Wyrok Sądu powoduje, że kostkę będzie można produkować bez zgody Rubik's Brand.

Czy orzeczenie kończy wieloletni spór w sprawie kostki Rubika? Strony mogą odwołać się do Trybunału w terminie dwóch miesięcy i dziesięciu dni od dnia zawiadomienia o tym orzeczeniu. Takie odwołanie musi być jednak ograniczone do kwestii prawnych.

Kształt słynnego sześcianu jako trójwymiarowy wspólnotowy znak towarowy dla "układanek trójwymiarowych" został zarejestrowany w 1999 r. przez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (European Union Intellectual Property Office, dalej EUIPO) na wniosek brytyjskiej spółki Seven Towns, która zarządza prawami własności intelektualnej związanymi z kostką Rubika.

W 2006 r. wniosek o unieważnienie prawa do tego znaku złożyła spółka Simba Toys, niemiecki producent zabawek. Argumentowała, że znak zawiera rozwiązanie techniczne polegające na zdolności rotacji, a takie rozwiązanie może być chronione wyłącznie jako patent, a nie znak towarowy. Wniosek Simba Toys został oddalony, więc spółka wniosła skargę na decyzję EUIPO do Sądu UE.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona