Pracoholizm to rodzaj uzależnienia, którego identyfikacja nie zawsze jest prosta. Dotyczy to szczególnie entuzjastów pracy, którzy traktują aktywność zawodową jako pasję, jednak nie przekraczają często cienkiej granicy przymusu i obsesji pracy. W przypadku pracoholików obserwuje się nie tylko zaangażowanie w pracę, ale też brak równowagi między aktywnością zawodową a innymi aspektami życia (rodzina, odpoczynek, sen).
W definicji pracoholizmu mieści się zjawisko patologiczne, a więc o niepokojących motywacjach psychologicznych i negatywnych konsekwencjach. Charakterystycznymi objawami, które obserwuje się na wczesnym jego etapie, są: brak czasu wolnego spowodowany przynoszeniem pracy do domu, ciągłe myślenie o pracy i negatywne nastawienie do osób, które swój wolny czas spędzają inaczej. Z czasem osoba uzależniona od pracy zaczyna odczuwać objawy fizyczne, które mogą wynikać z braku snu, przemęczenia i ciągłego stresu. To drażliwość, bóle głowy, złe samopoczucie, problemy z koncentracją. Takie objawy nie sprawiają, że pracoholik zwalnia tempo, ale przepracowuje się i nadmiernie obciąża organizm.
Jeśli pracoholik nie znajdzie sposobu na uporanie się z obsesyjną pracą lub nie uda się po pomoc do psychoterapeuty, może ucierpieć na tym nie tylko jego zdrowie psychiczne i fizyczne, ale też relacje małżeńskie i rodzinne. W dalszej kolejności pracoholizm zwiększa ryzyko zawału, zaburzeń lękowych i depresyjnych.
Pracoholizm jest uzależnieniem i wymaga pomocy z zewnątrz. Wsparcie psychologiczne i leczenie psychoterapeutyczne pozwala na przepracowanie kłopotliwych kwestii. Rozpoznanie problemu i praca nad jego rozwiązaniem wymagają umiejętności zidentyfikowania związanych z pracą zachowań kompulsywnych.
Psychoterapia pozwala na określenie przyczyn kompulsywnych zachowań ukierunkowanych na pracę. Uzależnienie od pracy może bowiem rozwijać się u osób o konkretnych cechach osobowości, doświadczeniach i sposobie myślenia. Podłożem problemu często są schematy myślowe związane z postrzeganiem siebie i innych, które prowadzą do powstawania konkretnych wzorców zachowań.