Wybrał unieważnienie i przegrał bój o przeterminowane masło

Przedsiębiorca, któremu nakazano wycofanie z obrotu partii towaru skutecznie podważy ważność takiej decyzji tylko wtedy, gdy wykaże, że jej wydanie nastąpiło z naruszeniem prawa o charakterze kwalifikowanym, czyli rażącym.

Publikacja: 28.08.2016 13:30

Wybrał unieważnienie i przegrał bój o przeterminowane masło

Foto: 123RF

Spór w sprawie dotyczył jakości masła. Kłopoty producenta zaczęły się po tym, jak pracownicy Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych przeprowadzili kontrolę w firmie. Wykryli, że znajdująca się w magazynie wyrobów gotowych partia „masła ekstra" nie spełnia wymagań w zakresie jakości handlowej.

Bez przydatności do spożycia

Wobec stwierdzonych nieprawidłowości, inspektor wydał decyzję zakazującą firmie wprowadzenia do obrotu feralnego wyrobu. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że jakość handlowa masła jest nieprawidłowa, bo wyniki badań wykazały obecność w nim tłuszczów obcych i roślinnych. A to nie odpowiada wymaganiom przepisów wspólnotowych. Ponadto wyrób nie spełnia też wymagań jakościowych z tytułu utraty jego przydatności do spożycia.

Właściciel nie zgadzał się z tym rozstrzygnięciem. Postanowił, że złoży wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji ze względu na rażące naruszenie prawa. Zarzucił urzędnikom brak wykazania, że kwestionowany produkt nie spełnia wymagań jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz braki w uzasadnieniu prawnym decyzji.

Główny inspektor jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych odmówił unieważnienia decyzji. W jego ocenie zakwestionowana decyzja zawiera wszystkie, niezbędne elementy, wymagane przez art. 107 § 1 k.p.a. Zaś kwestia „enigmatycznego" czy też „lapidarnego" jej uzasadnienia nie ma wpływu na stwierdzenie, że została wydana z rażącym naruszeniem prawa. W opinii inspektora uzasadnienie decyzji zawiera wszystkie podstawowe elementy pozwalające na identyfikację naruszeń stwierdzonych w czasie kontroli. Za chybiony uznał też zarzut dotyczący błędnego zastosowania art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, a mianowicie dotyczący jego zastosowania pomimo braku przesłanek. Kwestionowana partia masła była bowiem partią przeterminowaną, a wydanie decyzji zakazującej wprowadzenie jej do obrotu było uzasadnione ochroną zdrowia konsumentów.

Należy odróżniać „naruszenie prawa" od „rażącego naruszenia prawa"

Przedsiębiorca nie dawał za wygraną i zaskarżył odmowę unieważnienia orzeczenia. Na niewiele się to zdało. W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skarżący nie miał racji. Podkreślił, że postępowanie dotyczące stwierdzenia nieważności ostatecznej decyzji administracyjnej jest wyjątkowym środkiem ich weryfikacji i stanowi odstępstwo od zasady stabilności decyzji ostatecznych. Zatem może mieć miejsce jedynie w przypadku, gdy decyzja dotknięta jest w sposób niewątpliwy przynajmniej jedną z wad wymienionych w art. 156 § 1 k.p.a.

Enigmatycznie i lapidarnie

WSA zauważył, że decyzja zakazująca wprowadzania do obrotu masła została wydana po kontroli w miejscu prowadzonej przez skarżącego działalności gospodarczej. Kontrola wykazała, że znajdująca się w magazynie wyrobów gotowych partia artykułu rolno-spożywczego nie spełnia wymagań co do jakości handlowej z uwagi na przekroczenie terminu przydatności do spożycia. Wyniki badań laboratoryjnych wykazały też obecność tłuszczów obcych i roślinnych. Wobec tego organ prawidłowo uznał, że parametry „masła ekstra" nie odpowiadają wymaganiom.

Zdaniem WSA kwestia „enigmatycznego" czy też „lapidarnego" uzasadnienia decyzji nie ma wpływu na stwierdzenie, że została wydana z rażącym naruszeniem prawa.

Bezskuteczna okazała się też skarga kasacyjna skarżącego. Także Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że nie ma ona usprawiedliwionych podstaw.

Przypomniał, że kontrolowana decyzja została wydana w postępowaniu nadzwyczajnym, wszczętym z wniosku strony o stwierdzenie nieważności ostatecznej decyzji na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Zgodnie z jego treścią organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa.

NSA zauważył, że na gruncie k.p.a. należy odróżnić „naruszenie prawa" od „rażącego naruszenia prawa" – w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2. Niewątpliwie „rażące naruszenie prawa" stanowi kwalifikowaną (rażącą) formę „naruszenia prawa".

Utożsamianie tego pojęcia z każdym „naruszeniem prawa" jest w ocenie sądu oczywiście nieuzasadnione. W związku z tym dla uznania, że wystąpiło kwalifikowane naruszenie prawa, nie wystarczy samo ustalenie faktu jakiegokolwiek „naruszenia prawa". Konieczne jest stwierdzenie i wykazanie, że miało ono charakter szczególny – tj. rażący.

Zasada trwałości ostatecznych decyzji

W orzeczeniu podkreślono, że stwierdzenie nieważności decyzji wydanej „z rażącym naruszeniem prawa" jest odstępstwem od zasady trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych. W związku z tym pojęcie „rażące naruszenie prawa" podlega ścisłej wykładni. Rażące naruszenie prawa zachodzi wtedy, gdy treść decyzji pozostaje w wyraźnej i oczywistej sprzeczności z treścią przepisu prawa i gdy charakter tego naruszenia powoduje, że nie może być ona akceptowana jako akt wydany przez organ praworządnego państwa.

Sąd kasacyjny wskazał, że o „rażącym naruszeniu prawa" można mówić również, gdy tego rodzaju wada kwalifikowana ma dotyczyć przepisów postępowania administracyjnego. W szczególności tych unormowań, które stanowią gwarancję prawidłowego zastosowania przepisów prawa materialnego. Odnosi się ono jednak tylko i wyłącznie do wad wyjątkowo ciężkich, które należy usunąć przez unicestwienie obarczonej tymi wadami decyzji administracyjnej.

Sąd dokonał analizy czy sporną decyzję wydano z rażącym naruszeniem prawa procesowego, tj. art. 107 § 1 k.p.a. Doszedł do przekonania, że różnica stanowisk w tym zakresie sprowadza się do tego, czy sam sposób uzasadnienia decyzji usprawiedliwia przyjęcie, iż ta została wydana z rażącym naruszeniem prawa. Odwołując się do orzecznictwa NSA stwierdził jednak, że nie dość wyczerpujące sporządzenie uzasadnienia decyzji w żadnym razie nie może być kwalifikowane jako przesłanka rażącego naruszenia prawa.

NSA podkreślił także, że zarzutem naruszenia przepisów prawa materialnego – nawet w sposób rażący – nie można skutecznie podważać prawidłowości ustaleń faktycznych. Tymczasem kwestionując ocenę prawidłowości zastosowania art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, skarżący w istocie zmierza do podważenia ustaleń faktycznych, które legły u podstaw wydania decyzji.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 czerwca 2016 r., II GSK 58/15.

Spór w sprawie dotyczył jakości masła. Kłopoty producenta zaczęły się po tym, jak pracownicy Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych przeprowadzili kontrolę w firmie. Wykryli, że znajdująca się w magazynie wyrobów gotowych partia „masła ekstra" nie spełnia wymagań w zakresie jakości handlowej.

Bez przydatności do spożycia

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona