Pandemia mocno wpłynęła na rynek nieruchomości komercyjnych, w tym na biura. Do tej pory wiele firm pracuje w trybie zdalnym, szczepionka daje nadzieję na ustabilizowanie sytuacji – ale jak będzie wyglądać ta nowa normalność?
Według ekspertów firmy Knight Frank można wyróżnić siedem trendów, które będą dominować na rynku biurowym w związku z doświadczeniami pandemii.
Dużo emocji budzi wymuszona praca zdalna, która spodobała się dużej części pracowników. Zdaniem Knight Frank wzrośnie elastyczność świadczenia pracy – przy czym nie musi to być stricte home office. – Aby zwiększyć produktywność, zaangażowanie i zadowolenie pracowników, model pracy w wielu firmach coraz częściej będzie opierał się na łączeniu różnych środowisk, miejsc, godzin pracy, czy też „zwinnych warunków pracy". W rezultacie należy oczekiwać, że coraz więcej firm będzie systematycznie przechodzić w kierunku różnych strategii lokalizacji i modelu hybrydowego – uważa Elżbieta Czerpak, dyrektor działu badań rynku w Knight Frank.
Elastyczność będzie też cechować sam najem. – Z na–szych rozmów z najemcami wynika, że zarówno duże, jak i małe firmy stają się coraz bardziej otwarte na włączenie elastycznych biur do swojej strategii dotyczącej miejsca pracy – podkreśla Czerpak.
Będzie też wiele czynników, na które firmy będą musiały zwracać uwagę, jeśli chodzi o pracę stacjonarną. – Liczne badania wykazują, że firmy, które koncentrują się na dobrym samopoczuciu i bezpieczeństwie pracowników, uzyskują większą efektywność niż pozostałe organizacje. Aby dbać o najbardziej wartościowych pracowników, wiele organizacji będzie starało się stworzyć optymalne warunki pracy. Oznacza to aranżowanie biur w taki sposób, aby były korzystne dla zdrowia. Jednocześnie oczekujemy, że coraz większe uznanie najemców będą zyskiwały biurowce oferujące szeroko rozumiane udogodnienia i usługi, które mają na celu promocję zdrowia i poprawę samopoczucia – mówi Czerpak.
Z kolei eksperci CBRE uważają, że doświadczenia pandemii wpłyną na sposób projektowania biurowców.
– Deweloperzy, projektując budynek, finalnie walczą o przyszłych użytkowników swoich nieruchomości. W przypadku biur są to pracownicy, którzy z tych przestrzeni będą korzystali inaczej niż dotychczas. Nie oznacza to jednak, że podstawowe kryteria jakościowe się zmieniły – mówi Radosław Pawlak, dyrektor w dziale agencji biurowej CBRE. – Dodatkowym, ale istotnym kryterium z punktu widzenia aktualnie zmieniającej się funkcji biura jest wellbeing. Projekt budynku klasy A powinien uwzględniać nie tylko zrównoważony rozwój i efektywność energetyczną, ale także użytkowników budynku, ich dobre samopoczucie i zdrowie – dodaje.
Pełne ręce roboty mają też zarządcy. – Mimo trwającej pandemii znacząco poszerzyliśmy portfel nieruchomości pod zarządem – mówi Łukasz Mazurczak, dyrektor zarządzający MVGM. Aktualnie MVGM zarządza w Polsce w imieniu właścicieli 1,3 mln mkw. nieruchomości komercyjnych. – Nasz zespół był odpowiedzialny za przygotowanie i wdrożenie regulacji antycovidowych w 47 biurowcach i 36 obiektach handlowych. Konieczna była m.in. zmiana organizacji serwisów budynkowych i dostosowanie wydajności oraz harmonogramu pracy systemów do mniejszej liczby gości tych obiektów – mówi Mazurczak. W efekcie udało się uzyskać oszczędności w ramach budżetów na wydatki operacyjne (OPEX) rzędu 15–25 proc.
– Nie mamy wątpliwości, że po bardzo intensywnym ubiegłym roku wiele wyzwań będzie miało kontynuację w roku bieżącym. To motywuje nas do pogłębiania specjalizacji w ramach zarządzania projektami, audytów technicznych czy obsługi procesów finansowych, ponieważ te działania przekładają się na realną optymalizację wydatków naszych klientów – podsumowuje Mazurczak.
