Pomysł wprowadzania kuratora do firm znalazł się w uwagach Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) do projektu nowelizacji ustawy o ofercie publicznej, skierowanych do Ministerstwa Finansów.

KNF proponuje, aby dać jej możliwość ustanowienia kuratora dla spółek. Ale tylko w niektórych przypadkach. W przekazanym „Rzeczpospolitej" komentarzu urząd przekonuje, że to rozwiązanie ma służyć inwestorom i samym firmom: „Głównie obejmie ono spółki o znacznie rozproszonym akcjonariacie, których pogarszająca się sytuacja finansowa powoduje trudności w zapewnieniu działania organów lub następuje utrata kontaktu ze spółką. W takich sytuacjach zarówno organ nadzoru, jak i w szczególności akcjonariusze pozbawieni są możliwości uzyskania informacji o sytuacji spółki i jej możliwości dalszego funkcjonowania" – wskazuje nadzór.

Kolejny przypadek dotyczy firm, które nie wykonują obowiązków informacyjnych, nie przekazując raportów okresowych. Zastosowanie tego środka wobec nich byłoby możliwe tylko w razie podjęcia przez KNF decyzji stwierdzającej niewykonywanie obowiązków przez spółkę, a następnie wszczęcia kolejnego postępowania związanego z dalszym niewykonywaniem obowiązków związanych np. z nieprzekazaniem sprawozdania finansowego za kolejny okres. Byłby to zatem bat na „recydywistów".

Spółka miałaby siedem dni na wniesienie skargi do sądu administracyjnego na decyzję o ustanowieniu kuratora. KNF określałaby zakres zadań i termin, w którym miałby je realizować. W razie braku organów spółki mógłby ją reprezentować i prowadzić jej sprawy. Jednak jego działania nie mogłyby obejmować kupna lub sprzedaży przedsiębiorstwa, jego wydzielonej części albo nieruchomości.

Przysługiwałoby mu prawo uczestniczenia w posiedzeniach organów emitenta i do uzyskiwania „wszelkich informacji niezbędnych do wykonywania jego funkcji". Mógłby także zwoływać walne zgromadzenia. Jego obowiązkiem byłyby kwartalne sprawozdania ze swojej działalności.

Pozytywnie propozycje KNF ocenia Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych. – Służyć będą zapewne przypadkom szczególnym, a takie niestety zdarzają się na naszym rynku zbyt często. Jeśli wprowadzone rozwiązanie będzie działać właściwie, to zmniejszy ono ryzyko sankcyjnego zawieszenia notowań w przypadku części spółek i zapewni akcjonariuszom dostęp do informacji cenotwórczych – uważa Piotr Cieślak, wiceprezes SII.

Krytyczny głos słychać ze Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych: – W obowiązujących obecnie przepisach są już niezbędne środki, których nadzorca powinien używać, gdy spółka nieprawidłowo wykonuje obowiązki informacyjne – przekonuje Piotr Biernacki, wiceprezes SEG. Dodaje, że wprowadzenie kuratorów nie rozwiązałoby problemu, a wygenerowałby tylko dodatkowe koszty, które bezpośrednio obciążyłyby spółki, a pośrednio ich akcjonariuszy. Wskazuje, że to przykład tworzenia nadmiarowych przepisów ograniczających atrakcyjność polskiego rynku kapitałowego.

– Problemy z wykonywaniem obowiązków informacyjnych przez niektóre spółki należy rozwiązać, upraszczając regulacje, edukując emitentów i sprawnie stosując dziś dostępne przepisy. Sankcje za naruszenia powinny być nakładane w ciągu tygodni lub miesięcy, a nie po wielu latach, gdy nie mają one już żadnego efektu edukacyjnego dla całego rynku – podkreśla Biernacki.