Jak możemy się dowiedzieć z informacji opublikowanych na stronie internetowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, superresort ministra Morawieckiego postanowił napisać ustawę, która umożliwi gminom, powiatom i województwom samorządowym restrukturyzację zadłużenia. Ta ma w szczególności polegać na umożliwieniu spłaty istniejącego już zadłużenia nowym długiem, ale zaciągniętym na lepszych warunkach (np. niższe koszty obsługi). Spłata będzie też możliwa przy wykorzystaniu środków własnych samorządu (np. nadwyżki budżetowej z lat poprzednich). W efekcie samorządy, które zaciągnęły zobowiązania, będą mogły je spłacić lub zamienić na bardziej korzystne, co jest uzasadnione ekonomicznie. Projekt nowelizacji ustawy o finansach publicznych ma także wzmocnić mechanizmy prawne służące zwiększeniu bezpieczeństwa finansowego JST.
W tym celu przewiduje, że przy wyliczaniu indywidualnego wskaźnika zadłużenia uwzględniane będą również te zobowiązania, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu. Ma to wyeliminować zjawisko obchodzenia przez jednostki samorządu terytorialnego indywidualnego wskaźnika zadłużenia, poprzez korzystanie z takich instrumentów jak np. sprzedaż zwrotna, leasing zwrotny czy subrogacja.
– Obecnie w indywidualnym wskaźniku zadłużenia nie są uwzględniane zobowiązania, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu (m.in. niestandardowe instrumenty finansowania) – wskazuje Hanna Majszczyk, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, która odpowiada za opracowanie projektu nowelizacji. – Niektóre jednostki samorządu terytorialnego, w celu „obchodzenia" wskaźnika zadłużenia, korzystają z takich instrumentów, na co wskazują organy nadzoru: Najwyższa Izba Kontroli czy regionalne izby obrachunkowe – dodaje wiceminister Majszczyk.
Opracowywany przez Ministerstwo Infrastruktury i Finansów projekt przewiduje także wprowadzenie wymogu uzyskania pozytywnej opinii regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zadłużenia samorządu. Obecnie nie musi to być opinia pozytywna. Ponadto zobowiązania, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki, objęte zostaną ograniczeniem takim jak dla tradycyjnych kredytów i pożyczek (np. wymóg ponoszenia kosztów obsługi co najmniej raz do roku).
– To pozwoli na przeciwdziałanie kumulacji spłaty długu – wyjaśnia Hanna Majszczyk. – Doprecyzowane zostanie też, że po zakończeniu roku budżetowego do wyliczenia relacji z art. 243 ustawy o finansach publicznych brane są wielkości wykonane, a nie planowane – dodaje wiceminister.
