Chodzi o opublikowany w grudniu 2022 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Ma on mieć - zgodnie z jego uzasadnieniem - charakter „techniczny". Tymczasem jak pisze Rzecznik Praw Obywatelskich, analiza projektu wskazuje, że zaproponowane zmiany dalece wykraczają poza „techniczne". - Ich przyjęcie będzie oznaczało bodaj największą i najważniejszą zmianę w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego w jej 30-letniej historii - dodaje.
Jako przykład zmiany o fundamentalnym znaczeniu, RPO wskazuje na rozszerzenie kręgu osób, które mogą podlegać umieszczeniu w szpitalu psychiatrycznym bez zgody.
Obecnie są to osoby „chore psychicznie". W projekcie proponuje się umożliwienie przymusowego umieszczania w szpitalu psychiatrycznym wszystkich osób „z zaburzeniami psychicznymi", zarówno osób „z zaburzeniami psychotycznym" (obecne osoby „chore psychicznie"), jak i osób z niepełnosprawnością intelektualną, czy w inny sposób zakłóconymi czynnościami psychicznymi, czyli na przykład osób z zaburzeniami lękowymi, z zaburzeniami osobowości czy stresowo- pourazowymi.
- Tak skonstruowana definicja obejmuje osoby, z których część może nie wymagać pilnej interwencji lekarskiej - zauważa Rzecznik. Jak dodaje, uzasadnienie projektu ustawy milczy na temat powodów takiego - trudnego do wyjaśnienia - rozwiązania.
Czytaj więcej
Specjaliści będą musieli zamknąć gabinety, wielu z nich może zostać pozbawionych prawa do prowadzenia terapii.
RPO ma też wątpliwości do innych proponowanych zmian, choćby dotyczących stosowania środków przymusu bezpośredniego. - W dalszym ciągu antidotum na agresję chorego jest stosowanie izolacji i unieruchomienia. Nie podejmuje się nawet próby, aby wprowadzać nowe, mniej opresyjne metody opanowania agresji osoby w kryzysie psychicznym - pisze Rzecznik.
Jego zdaniem, nawet pozornie nieistotne, czy też niekontrowersyjne, proponowane zmiany niosą za sobą duży ciężar. - Proponowane wprowadzenie nowej definicji szpitala psychiatrycznego oznaczała, że „szpitalem psychiatrycznym" w rozumieniu ustawy przestaną być m.in. zakłady opiekuńczo-lecznicze. O skutkach takiego rozwiązania uzasadnienie projektu także milczy - wskazuje RPO.
Czytaj więcej
Przy przedłużaniu w szpitalach psychiatrycznych stosowania przymusu bezpośredniego w postaci unieruchomienia lub izolacji wymagana jest opinia innego lekarza psychiatry. Tymczasem na wielu oddziałach psychiatrycznych nocą dyżuruje tylko jeden taki lekarz.
