We wtorek Naczelny Sąd Administracyjny wydał kolejny wyrok dotyczący tzw. uchwał śmieciowych podejmowanych przez samorządy.
W sprawie chodziło o uchwałę z 23 lipca 2020 r., w której rada miejska podniosła stawki opłat za śmieci. Powodem miał być wzrost ilości odpadów odbieranych z terenu gminy. Radni podkreślili, że poziom segregacji śmieci rośnie, ale wzrasta też ich całkowita ilość. Przy utrzymaniu dotychczasowej tendencji środki finansowe zaangażowane w umowie z wykonawcą do wydatkowania wystarczą jedynie na pokrycie kosztów odbioru śmieci za lipiec. Żeby zabezpieczyć je na kolejne miesiące, niezbędne było zatem podniesienie dotychczasowej opłaty do poziomów określonych w projekcie uchwały. Bez tego miasto musiałoby rozwiązać umowę, a więc przestać odbierać śmieci. Nie miałoby też już możliwości ogłoszenia nowego przetargu. Dlatego rada musiała szybko interweniować, co znalazło odzwierciedlenie w zapisach uchwały. Z jej § 3 wynikało bowiem, że wchodzi ona w życie 1 sierpnia 2020 r., a ogłoszono ją 27 lipca 2020 r.
I to stało się głównym powodem zaskarżenia uchwały. Jedna z mieszkanek zauważyła, że warunkiem wejścia w życie aktu prawa miejscowego regulującego obowiązki nakładane na mieszkańców, np. wysokość danin, w tym stawek opłaty za śmieci, jest jego ogłoszenie w wojewódzkim dzienniku urzędowym. A wymagane vacatio legis to co najmniej 14 dni. Tylko w przewidzianych okolicznościach może dojść do jego skrócenia. A zdaniem skarżącej w spornej sprawie takie nie zachodziły.
Czytaj więcej
Poprzednie opłaty za odpady komunalne w Warszawie były uchwalone niezgodnie z prawem.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach uwzględnił skargę mieszkanki i unieważnił całą uchwałę. W jego ocenie brak przewidzenia dodatkowego obciążenia finansowego oraz zbyt późne podjęcie uchwały nie usprawiedliwia skrócenia vacatio legis.
Sąd kasacyjny uchylił wyrok WSA, ale wyłącznie dlatego, że jego zdaniem unieważniony powinien zostać jedynie § 3 uchwały. Unieważnienie całej uchwały było zbyt daleko idące. Niemniej, jak tłumaczył sędzia NSA Sławomir Presnarowicz, przepis określający wejście w życie tej uchwały jest niezgodny z prawem, w tym z konstytucją. Przepisy wyraźnie bowiem przewidują 14-dniowe vacatio legis. I nie mogło być tak, żeby w uchwale podjętej 23 lipca zapisać wejście jej w życie już 1 sierpnia. Organom uchwałodawczym powinna być znana regulacja o obowiązkowym vacatio legis.
NSA nie zgodził się, że w sprawie chodzi o sytuację nadzwyczajną. I choć bilansowanie kosztów jest istotne, ponieważ samorząd nie może posiłkować się środkami własnymi przy obsłudze wywozu śmieci, to wzrost ilości śmieci związany z pandemią był znany wiosną i dało się go przewidzieć.
Wyrok jest prawomocny.
Sygnatura akt: III FSK 4501/21
